جاده ابریشم، نسخه قرن ۲۱

چین در حال گسترش و بزرگ‌تر کردن اندازه نهادی مالی است که قرار است رقیبی برای بانک جهانی و بانک توسعه آسیایی محسوب شود. به عقیده مقامات چین، بانک جهانی، بانک توسعه آسیایی (ADB) و نهادهای مربوط به آن بیش از اندازه تحت تاثیر تصمیمات ایالات متحده و هم‌پیمانان آن هستند و وجهه بی‌طرفی خود را از دست داده‌اند. بنا به اخبار منتشرشده، در جلسه‌ای با حضور کشورهای عضو در این نهاد مالی تازه‌تاسیس، مقرر شد سرمایه اولیه تشکیل این بانک دو برابر شود و به 100 میلیارد دلار برسد. تاکنون 22 کشور در آسیا عضو این نهاد مالی تازه‌تاسیس شده‌اند که در بین آنها چند کشور ثروتمند خاورمیانه‌ای نیز مشاهده می‌شود. این بانک جدید که قرار است بانک سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های آسیا (AIIB) نام بگیرد، به عنوان اولین اقدام قرار است نسخه‌ای جدید از جاده ابریشم بسازد. جاده ابریشم، مسیری بازرگانی است که برای اولین بار چین را به اروپا متصل کرد. اکثر منابع مالی لازم قرار است توسط چین تامین شود و صرف ساخت زیرساخت‌های لازم در نقاط مختلف آسیا شود. یکی از عمده‌ترین و بزرگ‌ترین این زیرساخت‌ها، راه‌آهنی است که قرار است پکن را مستقیماً به بغداد متصل کند. فشار چین برای ایجاد یک نهاد مالی منطقه‌ای، به نوعی بازتاب سرخوردگی این کشور در تاثیرگذاری مناسب بر نهادهایی مانند بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول و... محسوب می‌شود. چین اگرچه سال‌هاست در این نهادها عضو است و فعالیت موثر دارد اما تاثیر این کشور در تصمیم‌گیری‌های موسسات فوق، بسیار کمتر از سهم این کشور در اقتصاد جهانی است. به گفته یکی از کارشناسانی که از نزدیک با تاسیس این نهاد نوپا در ارتباط است، «چین احساس می‌کند امکان انجام هیچ اقدام موثری در بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول ندارد و در نتیجه قصد دارد نسخه اختصاصی خود را از بانک جهانی تاسیس کند. پکن آنقدر در این اقدام مصمم است که احتمالاً حتی بدون هیچ متحدی این کار را انجام خواهد داد». اما انگیزه اصلی چین از ایجاد رقیبی برای بانک جهانی، گزارش سازمان ملل در مورد جریان سرمایه به این کشور بود. سازمان ملل در گزارشی اعلام کرد امسال، روند ورود سرمایه به چین که بیش از دو دهه بی‌وقفه ادامه داشته و عامل اصلی رونق اقتصاد این کشور بوده، متوقف و حتی برعکس خواهد شد. بانک سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های آسیا (AIIB) در صورت موفقیت در تاسیس، می‌تواند رقیبی بسیار مهم برای بانک توسعه آسیایی (ADB) باشد که چین اعتقاد دارد به شدت تحت تاثیر متحد آسیایی ایالات متحده، یعنی ژاپن است. سرمایه 100 میلیارد‌دلاری پیشنهادی چین، حدود دوسوم کل سرمایه بانک توسعه آسیا بعد از سال‌ها فعالیت است.