مانور سیاسی اصولگرایان

اعضای حزب اعتماد ملی استان تهران هفته گذشته در آستانه عید غدیر به دیدار رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام رفتند تا مسائل و مشکلات خود را با وی در میان گذاشته و از نظرات ایشان در ساماندهی بیشتر فعالیت‌های تشکیلاتی استفاده کنند. به گزارش خبرگزاری ایلنا اکبر هاشمی‌رفسنجانی در این دیدار ضمن تبریک عید به میهمانان، به نقش احزاب در روشنگری جامعه اشاره کرد و گوشه‌ای از تلاش‌های خود و همرزمانش برای ایجاد یک تشکل سیاسی پس از پیروزی انقلاب را که به تولد حزب جمهوری اسلامی با اجازه و حمایت حضرت امام خمینی انجامید متذکر شد. هاشمی سپس با برشمردن شرایط امروز جامعه اهمیت وجود احزاب برای تعمیق دموکراسی را یادآوری و به ضرورت افزایش همگرایی میان تشکل‌های موجود اشاره کرد و افزود: «اگر شرایط برای تشکیل احزاب بزرگ فراهم نیست، احزاب کوچک همسو و همفکر می‌توانند با تشکیل جبهه در جهت نهادینه شدن دموکراسی تلاش کنند.» ایده تاسیس احزاب فراگیر را پیشتر برخی از شخصیت‌های سیاسی از دو جناح عمده کشور مطرح کرده بودند. احزاب فراگیر آن دسته تشکل‌هایی هستند که به دلیل تمرکز بر مسائل و مشکلات ملموس و پرهیز از مجادلات ایدئولوژیک می‌توانند شمار بیشتری از شهروندان را ترغیب به کار تشکیلاتی کنند و بدین ترتیب از هزینه‌های احتمالی فعالیت حزبی بکاهند. در این میان تشکیل جبهه‌های سیاسی متشکل از چندین حزب همسو که اهداف استراتژیک مشابهی دارند می‌تواند نخستین گام عملی و مهم برای ایجاد احزاب فراگیر باشد که در نهایت زمینه استقرار نظام دو یا سه‌حزبی در کشور را تمهید کند. با این حال اصلاح‌طلبان در این خصوص اولویت‌بندی‌های مختلفی دارند. مثلاً برخی همچون حسین کاشفی از تاسیس حزب فراگیر جانبداری می‌کنند که باعث تجمیع توانمندی‌های اصلاح‌طلبان می‌شود اما برخی همچون محمدجواد حق‌شناس اولویت را به تقویت احزاب موجود می‌دهند.

مانور سیاسی اصولگرایان

هنوز یک سال و نیم به انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی زمان باقی است اما گروه‌ها و جریان‌های سیاسی خود را برای مصافی که هنوز معلوم نیست چه خصوصیاتی داشته باشد آماده می‌کنند. در این میان اصولگرایان پس از شکست انتخاباتی سال گذشته بیشتر از اصلاح‌طلبان به همگرایی و وحدت می‌اندیشند چرا که از دید آنها علت اصلی ناکامی در انتخابات ریاست جمهوری دوره یازدهم که به پیروزی حسن روحانی منتهی شد، عدم اجماع میان گروه‌ها و شخصیت‌های اصولگرا بود که عملاً در غیاب رقبای قدری که مجال حضور نداشتند باز صحنه را به رقیب واگذار کردند. آنها از فردای انتخابات ریاست‌جمهوری راهبرد وحدت را در دستور کار قرار دادند. به گفته سیدرضا تقوی بانی این طرح که سفرها و گفت‌وگوهای متعدد او با زعمای اصولگرا در اقصی نقاط کشور زمینه‌ساز برگزاری نشست وحدت اصولگرایان در اولین روز هفته گذشته شد «بعد از انتخابات عده‌ای از دوستان آمدند و گفتند ناامید شده‌اند، برخی از پست‌ها خلع شده بودند و لازم بود یکی اینها را جمع کند، ما پیام این دوستان را برای آیت‌الله مهدوی‌کنی بردیم و از ایشان خواستیم این مسوولیت را بر عهده بگیرند اما ایشان با اینکه نگران و ناراحت بودند نپذیرفتند و در نهایت قرعه کار به نام من افتاد». آخرالامر نشست مذکور با شرکت پررنگ اعضای جبهه پایداری و برخی دیگر از تشکل‌های اصولگرا برگزار شد و سخنران ویژه‌ای هم داشت؛ محمدتقی مصباح‌یزدی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و رئیس موسسه پژوهشی امام خمینی. به گفته تقوی گزارش جلسات وحدت علاوه بر جامعتین به شخص مصباح‌یزدی که «از اعضای برجسته جامعه مدرسین هستند» نیز ارائه می‌شود اما معلوم نیست دلیل مستثنی شدن این مدرس حوزه علمیه قم از دیگر اعضای مبارز و برجسته جامعه مدرسین حوزه علمیه قم چیست که این گزارش‌ها به صورت ویژه به ایشان نیز تقدیم می‌شوند ولی هر چه هست برای شاگردان معنوی و سیاسی این روحانی مقیم قم ورود استاد به عنوان ضلع سوم وحدت اصولگرایی امیدآفرین است هرچند شماری دیگر از اصولگرایان تحلیل دیگری داشته باشند همانند احمد کریمی‌اصفهانی دبیرکل جمعیت اصناف و بازار که به خبرگزاری آریا می‌گوید: «به طور حتم در جریان اصولگرایی محوریت جامعتین است و هیچ فردی محوریت ندارد و به عنوان لیدر و برتر تشکیلات وجود نخواهد داشت.» اما محمدتقی مصباح‌یزدی در سخنانش در این همایش که غایبان زیادی همچون محمد یزدی، لاریجانی، قالیباف، ولایتی، ناطق‌نوری و باهنر داشت به صورت کلی‌ گریزی به موضوع وحدت زد و با تایید اینکه هرکه اختلاف‌نظری با ایشان دارد، کافر و ضدانقلاب نیست به تقسیم گروه‌های سیاسی پرداخت و در تعریف اصولگرایی گفت: «اصولگرا کسی است که تا پای جان پای ولایت‌فقیه بماند. اینکه فرضاً کمک کردی که ایشان به حقش برسد منت چه می‌گذاری؟ آیا آنهایی که با پیامبر (ص) بیعت کردند حق پیامبری را به او دادند یا اینکه افتخار کنند که پیامبر را شناختند.» اصولگرایان امیدوارند موضع سخت مصباح‌یزدی را با دعوت هفته گذشته نرم کنند تا او که پیشتر وحدت را به شیوه مرسوم «فریب» خوانده بود این بار خود برای همگرایی بیشتر پیشقدم شود چنان که محمدعلی موحدی‌کرمانی قائم‌مقام جامعه روحانیت مبارز تهران در گفت‌وگو با «میزان» نسبت به تداوم جلسات وحدت در آینده نیز ابراز امیدواری کرده است. حال باید دید بعد از این گام بزرگ جامعتین که بااعتبارترین تشکل‌های اصولگرا محسوب می‌شوند، دیگر گروه‌های این جریان که اکنون با شرکت و سخنرانی در نشست وحدت، از اعتبار جامعتین بهره می‌برند تا چه حد حاضر به همگرایی هستند و اشتباهات مکرر خود در تعیین مصادیق انتخاباتی در سنوات گذشته را تکرار نخواهند کرد.

اصولگرایان رادیکالیسم می‌شوند؟

صادق زیباکلام استاد دانشگاه و تحلیلگر سیاسی درباره همایش وحدت اصولگرایان به خبرگزاری آریا می‌گوید این جریان بعد از شکست پارسال می‌توانست دو استراتژی برای احیای خود در پیش بگیرد. راهبرد اول آنالیز و نقد و بررسی عملکرد گذشته و دلیل رویگردانی مردم از اصولگرایان بود و استراتژی دوم ادامه همان خط‌مشی و سیاست‌های گذشته و تشدید تندروی‌ها که «متاسفانه اصولگرایان رویکرد دوم را انتخاب کردند و به‌جای توجه به اشتباهات و ارزیابی خود تندروتر شدند. طبیعی است در چنین وضعیتی شخصیت‌های معتدل و میانه‌رو نمی‌توانند با اصولگرایان همکاری کنند و به طور طبیعی در رویکرد جدید فردی چون آیت‌الله مصباح باید رهبری اصولگرایان را به عهده بگیرد». به زعم صادق زیباکلام فردی چون مصباح‌یزدی «معتقد است که اصولگرایان اشتباهی نکرده‌اند بلکه همواره دیگران را مورد سرزنش قرار می‌دهند» و هم‌اکنون هم در تدارک رد صلاحیت نامزدهای غیراصولگرا هستند تا در فضایی بی‌رقیب بتوانند موقعیت خود را حفظ کنند. زیبا‌کلام در پایان می‌افزاید اصولگرایان به‌جای رفتن به سمت مردم و اتخاذ سیاست‌های واقع‌گرایانه به سمت رادیکالیسم پیش می‌روند تا جایی که «جبهه پایداری محور اصولگرایان می‌شود». این در حالی است که شماری از اصولگرایان از جمله اکثریت اعضای جبهه پیروان خط امام و رهبری به صراحت گفته‌اند که محوریتی جز جامعتین برای وحدت نمی‌شناسند.

ناصر ایمانی فعال سیاسی اصولگرا نیز در گفت‌وگو با فرارو تحلیل مشابهی از تکرار اشتباهات در اردوگاه اصولگرایان ارائه داده است

انتخاب هیات رئیسه‌ کمیته انتخابات شورای هماهنگی

به گزارش «نواندیش» پس از تصویب تشکیل کمیته دائمی انتخابات در شورای هماهنگی جبهه اصلاحات و نهایی شدن آیین‌نامه آن، اعضای هیات رئیسه این کمیته انتخاب شدند. این کمیته متشکل از دبیران کل و نمایندگان تام‌الاختیار اعضای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات است و در اولین دور از فعالیت خود، موضوعات مرتبط با انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان را پیگیری خواهد کرد. بر اساس آیین‌نامه افراد حقیقی و احزاب غیر‌عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات نیز امکان حضور با حق رای در این کمیته را دارند. در جلسه هفته گذشته جبهه اصلاحات و در جریان انتخابات هیات رئیسه کمیته انتخابات، محسن رهامی دبیرکل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها به عنوان رئیس کمیته انتخاب شد. همچنین یدالله طاهر‌نژاد از حزب کارگزاران، مصطفی کواکبیان دبیرکل حزب مردمسالاری، احمد حکیمی‌پور دبیرکل حزب اراده ملت و رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی و ژاله فرامرزیان دبیرکل انجمن روزنامه‌نگاران زن نیز به ترتیب به عنوان نایب رئیس، خزانه‌دار، سخنگو و دبیر کمیته انتخاب شدند. در عین حال محمدرضا راه‌چمنی دبیرکل حزب وحدت و همکاری ملی هم از تشکیل کمیته انتخابات در این حزب برای گفت‌وگو و تعامل با گروه‌های اصلاح‌طلب و اصولگرا خبر داده است.

اصلاح قانون انتخابات با مشورت احزاب

در پی اعلام قائم‌مقام وزیر کشور مبنی بر بازنگری در قوانین انتخاباتی از طریق تقدیم لایحه به مجلس، ابوالقاسم رئوفیان فعال سیاسی اصولگرا و عضو جبهه ایستادگی ضمن ضروری خواندن این موضوع و با اشاره به تشکیل کمیته سه‌جانبه برای تدوین پیش‌نویس لایحه احزاب از دولت خواست تا از نظرات و تجارب این کمیته در اصلاح لایحه قانون انتخابات نیز استفاده کند. به اعتقاد رئوفیان اظهار‌نظر گروه‌های مختلف به ویژه احزاب باید در اصلاح قانون انتخابات گنجانده شود. محسن رضایی که لیدر جبهه ایستادگی محسوب می‌شود نیز ضمن ضروری خواندن تغییر قواعد رقابت به خبرگزاری تسنیم گفته وضعیت رقابت سیاسی در کشور ما با توجه به وجود تهدیدات باید بازنگری شود. بعید به نظر می‌رسد نفس اصلاح نظام انتخاباتی مخالفت چندانی در میان دولتمردان و فعالان سیاسی برانگیزد اما ماهیت و جهت‌گیری آن احتمالاً اختلاف‌انگیز است ضمن آنکه می‌تواند تقویت یا تضعیف موقعیت احزاب در ساختار سیاسی کشور را نیز تضمین کند. مسلماً طراحی یک سیستم انتخاباتی با کمترین تاثیرگذاری از جانب نهادهای اجرایی و نظارتی مآلاً به تقویت احزاب و ارتقای مشارکت سیاسی خواهد انجامید.

کناره‌گیری محمد هاشمی از کارگزاران

در آخرین روز کاری هفته گذشته یکی از چهره‌های شاخص کارگزاران سازندگی از این حزب کناره‌گیری کرد. محمد هاشمی، عضو موسس حزب کارگزاران، در گفت‌وگو با ایسنا، با اعلام اینکه «الان بیش از یک ماه است که از تمام مسوولیت‌هایم در حزب کارگزاران کناره‌گیری کردم»، خبر داد: من استعفای خود را از اوایل شهریورماه به شورای مرکزی حزب دادم. من خودم رئیس هیات موسس حزب کارگزاران سازندگی، دبیر کمیته سیاسی، عضو کمیته سیاسی و عضو شورای مرکزی این حزب بودم. تا قبل از اینها حزب کارگزاران ترکیب منسجم و خاصی داشت ولی در دور جدید انتخابات که از شهریورماه امسال اعضای آن مشخص شدند، تغییراتی در آن رخ داد.

هاشمی با انتقاد از وضعیت جدید حزب کارگزاران تاکید کرد: حدود 30 نفر به اعضای شورای سرپرستی حزب اضافه شد. باید توجه داشت که شرایط کشور شرایط خاصی است و حضور در حزب مسوولیت بالایی به حساب می‌آید. من فکر کردم که نمی‌توانم در جمعی که انسجام فکری با آنها ندارم حضور داشته باشم، به همین دلیل کناره‌گیری کردم.

باید منتظر ماند و دید خروج محمد هاشمی از این حزب موجب چه تغییراتی در روند فعالیت کارگزاران خواهد شد.