آمریکا در آسیای میانه

جان کری، وزیر خارجه آمریکا، به رهبران پنج کشور آسیای میانه اطمینان داده است که واشنگتن به همکاری با این کشورها برای تامین ثبات منطقه‌ و تقویت مراقبت از مرزهایشان با افغانستان متعهد است. جان کری روز سه‌شنبه ۳ نوامبر پس از دیدار با امامعلی رحمان، رئیس‌جمهوری تاجیکستان در شهر دوشنبه گفت در میان کشورهای آسیای میانه، تاجیکستان به خاطر طولانی‌ترین مرزی که با افغانستان دارد، و چالش‌های امنیتی ناشی از آن موقعیت منحصر‌به‌فردی دارد. وی افزود: «ما تاکید کردیم دولت ایالات متحده به همکاری با تاجیکستان و کشورهای دیگر منطقه برای تقویت امنیت مرزهایشان متعهد است. ما تصمیم رئیس‌جمهور باراک اوباما در مورد باقی گذاشتن نیروهای اضافی در افغانستان به خاطر کمک به ثبات منطقه‌ای را نیز بررسی کردیم.» به گفته کری، او در دیدار با رحمان چالش‌های اقتصادی پیش روی این کشور را که ناشی از رکود اقتصادی روسیه و چین است، و راه‌های افزایش همگرایی میان کشورهای آسیای میانه را بررسی کرده است. رکود ناشی از کاهش بهای نفت و تاثیر تحریم‌های غرب علیه روسیه به کاهش پول‌ انتقالی از سوی بیش از یک میلیون کارگر مهاجر تاجیک منجر شده و اقتصاد وابسته به پول مهاجرت تاجیکستان را به زانو درآورده است. از مسائل دیگر مورد گفت‌وگوی وزیر خارجه آمریکا و رئیس‌جمهوری تاجیکستان مساله انرژی، به‌ویژه کمبود برق در تاجیکستان و اختلاف این کشور با ازبکستان بر سر نیروگاه‌های آبی بوده است. این دو کشور به‌ویژه بر سر طرح نیروگاه «راغون» در جنوب تاجیکستان اختلاف شدید دارند. کری ضمن تاکید بر ایجاد تنوع در عرصه تولید انرژی گفت که با آقای رحمان دورنمای پنج‌ساله رشد انرژی تاجیکستان را هم بررسی کرده است. این چشم‌انداز امکان می‌دهد تاجیکستان همه انرژی مورد نیاز افغانستان و مردم خودش را تامین کند. او بر ضرورت گسترش همکاری‌های منطقه‌ای میان کشورهایی که آب دارند و آنهایی که ندارند و برای کشاورزی به آب نیاز دارند در آسیای میانه تاکید کرد و گفت آمریکا در این زمینه به این کشورها کمک خواهد کرد. در آستانه سفر جان کری به آسیای میانه چندی از سازمان‌های بین‌المللی مدافع حقوق بشر از او خواسته بودند موضوع نقض حقوق بشر و سرکوب مخالفان را با رهبران خودکامه و مادام‌العمر این منطقه مطرح کند. دیده‌بان حقوق بشر به جان کری توصیه کرده بود از رئیس‌جمهوری تاجیکستان بخواهد ده‌ها تن از فعالان حزب نهضت اسلامی تاجیکستان را که در پی درگیری‌های اوایل ماه سپتامبر در حوالی شهر دوشنبه بازداشت شدند، آزاد کند و اجازه فعالیت آزاد این حزب مخالف را بدهد. جان کری در این زمینه گفت: «در نهایت، ما درباره دشواری‌ها و چالش‌های مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی خشن صحبت کردیم. این که چطور این مبارزه می‌تواند موثر واقع شود، به شیوه‌ای که این مبارزه معادلات حقوق بشر، آزادی‌های مذهبی و توانایی مشارکت مردم در امور سیاسی را به هم نزند. نباید اجازه داد که مبارزه با افراط‌گرایی حق مشارکت مردم در تعیین حکومت و به‌ویژه آزادی‌های عبادی آنها را به خطر اندازد.»