توان رقابتی هست؟

محسن بهشتیان / مدیر کتابفروشی لارستان

اینکه شهرداری سازنده‌های مجتمع‌های تجاری را با تخفیف‌های فوق‌العاده به ایجاد فضاهای فرهنگی در مجتمع ترغیب می‌کند، در کل کار مثبتی ‌است. شهرداری تهران با تخفیف‌های ۹۰‌درصدی در تراکم تجاری و عوارض آن باعث شده است همه سازنده‌های مجتمع‌های تجاری، طبقاتی را به مثلاً کتابفروشی‌ها اختصاص بدهند. ولی آیا این فضاها واقعاً کتابفروشی می‌شوند یا نه، باید خودتان بروید و ببینید! کتاب درصد کمی از این فروشگاه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد و بیشتر فضا را اسباب‌بازی، لوازم موسیقی، کادویی‌ها و تنقلات فرهنگی و... اشغال می‌کند و به واقع اینها فروشگاه‌های تجاری-فرهنگی هستند، چیزی شبیه شهرکتاب‌ها یا هایپراستارهای فرهنگی.
به‌خودی‌خود این کار، کار بدی نیست ولی مطمئن نیستم این کار تاثیری حتی اندک هم در فروش کتاب و کتابخوانی داشته باشد! و اینکه با ایجاد این فروشگاه‌های فرهنگی به نام کتابفروشی، آمار چاپ کتاب و کتابخوانی بالاتر برود از نظر من بعید است. شاید بهتر بود شهرداری و حتی دولت امتیازاتی را برای کتاب خواندن قائل می‌شد! و اعلام می‌کرد مثلاً اگر کسی هفته‌ای یک کتاب بخواند در مالیات و عوارض 10 درصد تخفیف می‌گیرد!!
به نظر من تعداد کتابخوان‌های فعلی کشور عدد ثابتی است که ایجاد این فضاهای فرهنگی فقط مشتری‌های کتابفروشی‌ها را به سمت این فضاها با جاذبه فراوان‌شان سوق می‌دهد و حاصل، تسریع در تعطیلی کتابفروشی‌های کوچک است که با چنگ و دندان برای بقا می‌جنگند و از هیچ حمایتی برخوردار نیستند و توان رقابت با فضاهای فرهنگی پرجاذبه این مجتمع‌ها و شهر کتاب‌ها را ندارند.
خطر تعطیلی برای کتابفروشی‌هایی ‌است که فقط کتاب می‌فروشند و می‌خواهند فقط کتاب بفروشند! وگرنه شهرکتاب‌ها و هایپراستارهای فرهنگی که به غیر از کتاب همه ‌چیز -نوشت‌افزار و اسباب‌بازی و گلدان و ساز و‌...- می‌فروشند، مشکلی ندارند. و این روند در وهله اول کتابفروشی‌های غیرناشر کوچکی را که فقط کتاب می‌فروشند، نابود خواهد کرد! آیا این تعطیلی محتوم است و چاره‌ای نیست؟