ازدواج دیر‌هنگام

سن ازدواج یکی از مولفه‌های مهم اجتماعی است و می‌تواند روی سلامت جامعه و نرخ رشد جمعیت تاثیر بسزایی داشته باشد. عوامل مختلفی روی سن ازدواج در یک کشور تاثیر دارد ولی مهم‌ترین عامل را می‌توان شرایط اقتصادی و وضعیت فرهنگی آن کشور دانست. حتی در نگاه خرد شرایط اقتصادی خانواده‌ای که یک فرد در آن زندگی می‌کند هم می‌تواند تاثیر زیادی در سن ازدواج داشته باشد. سازمان ملل متحد مطالعه‌ای در مورد سن ازدواج در دنیا و اختلاف متوسط سن ازدواج زنان و مردان تهیه کرده است. در این گزارش ضمن تاکید بر این نکته که سن ازدواج در دنیا از سال ۱۹۸۰ میلادی تا کنون بالغ بر شش سال افزایش یافته است آمده: متوسط سن ازدواج در کشورهای واقع در قاره‌های مختلف متفاوت است و دلیل اصلی را می‌توان در شرایط اقتصادی آن کشورها دانست. مرکز مطالعات اقتصادی-‌اجتماعی در آمریکا در گزارشی نوشت: شرایط اقتصادی کشورها تاثیر زیادی در سن ازدواج دارد. مردم در کشورهای پیشرفته که اقتصادی توسعه‌یافته دارد دیرتر ازدواج می‌کنند. در این کشورها مشارکت اقتصادی بیشتر است و افراد برای به دست آوردن جایگاه اقتصادی بالاتر تلاش بیشتری می‌کنند و زمان بیشتری صرف می‌کنند. در حالی که در کشورهای فقیر بسیاری از زنان بدون اینکه حتی تحصیلات اولیه خود را به اتمام برسانند وارد زندگی مشترک می‌شوند. در این کشورها معمولاً نیمی از جامعه در فعالیت‌های اقتصادی مشارکت ندارند و همین مساله زمینه را برای افزایش فقر در خانواده‌ها و به دنبال آن در جامعه فراهم می‌کند.

دلایل افزایش سن ازدواج چیست
در مورد دلایل افزایش سن ازدواج به خصوص در کشورهای توسعه‌یافته دلایل مختلفی ذکر می‌شود که یکی از دلایل مهم و البته جهانی را می‌توان افزایش سطح تحصیلات در دنیا دانست. در گزارش نشریه تایمز آمده است: در دهه ۱۹۵۰ میلادی زنان در آمریکا در سن ۲۰‌سالگی ازدواج می‌کردند و وظایف خود را به انجام امور منزل و نگهداری از فرزندان تقلیل داده بودند ولی هم‌اکنون بالغ بر ۶۰ درصد از زنان آمریکا تحصیلات دانشگاهی دارند و حتی افرادی که تحصیلات دانشگاهی هم ندارند شغل‌های تمام‌وقت در بخش‌های خدماتی را انتخاب کرده‌اند. در این شرایط هم تا زمانی که پایگاه شغلی با‌ثباتی داشته باشند برای تشکیل خانواده صبر می‌کنند و این سن ازدواج را بالا برده است.
از طرف دیگر در دنیای امروز افراد تمایلی به داشتن خانواده‌های بزرگ ندارند. در دهه ۱۹۹۰ میلادی متوسط تعداد فرزندان هر زن 8 /3 بوده است و این نسبت در کشورهای در حال توسعه به بیش از 6 /4 می‌رسیده است ولی هم‌اکنون در کشورهای صنعتی متوسط تعداد فرزندان هر زن کمتر از دو فرزند است و حتی در کشورهای در حال توسعه هم زنان کمتری تمایل به داشتن فرزندان زیاد دارند.
در دنیای امروز اغلب افراد تمایل به داشتن خانواده‌های سه تا چهار‌نفری دارند و در این شرایط نیازی نیست که زنان برای ازدواج و بچه‌دار شدن عجله کنند. همین مساله مولفه‌ای مهم شده است که از تمایل زنان برای ازدواج در سنین پایین کاسته و به آنها فرصت بیشتری برای تحصیل و کار داده است.
در گزارش تایمز دلایل دیگری هم برای بالا رفتن سن ازدواج ذکر شده است که از جمله آنها می‌توان به زندگی مشترک جوانان بدون ازدواج رسمی و فرزند‌آوری در خارج از چارچوب ازدواج اشاره کرد. در دهه ۱۹۵۰ میلادی برای اولین بار جوانان غربی به منظور آشنایی با یکدیگر قبل از ازدواج و قبل از پذیرفتن تعهدات زندگی مشترک اقدام به زندگی با هم و تقسیم هزینه‌های زندگی به‌طور مساوی کردند. در آن زمان این ایده با اعتراض‌های زیادی روبه‌رو شد ولی به تدریج این روش زندگی به یک روش معمول و عادی در اروپا و آمریکا تبدیل شد و سیستم قانونی خاصی هم برای فرزندان این قبیل از خانواده‌ها تنظیم شد. همین مساله سبب شد تا سن ازدواج رسمی درکشورهای غربی افزایش پیدا کند.
اما بالارفتن سن ازدواج مزایایی هم برای اقتصاد کشورها دارد. تایمز نوشت: زنان مجرد زمان بیشتری را صرف توسعه دادن شغل خود می‌کنند و به درآمد‌زایی شغلی که انتخاب کرده‌اند بیشتر اهمیت می‌دهند. در این حالت شغل، تمامی دغدغه افراد است و همین مساله به آنها کمک می‌کند تا هم در کارشان بیشتر رشد کنند و هم زمینه را برای بیشتر شدن نرخ رشد اقتصادی فراهم آورند. در این شرایط زنان که نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند حضور فعال‌تری در اقتصاد و اجتماع دارند و به عنوان یک نیروی کاری مفید و اثر‌گذار فعالیت می‌کنند.

بالاترین سن ازدواج در کدام کشورهاست
دو کشور شیلی و سوئد بالاترین سن ازدواج را دارند. در این دو کشور متوسط سن ازدواج بالغ بر ۳۴ سال است. سپس ایسلند و اسپانیا و نروژ و دانمارک و ایرلند قرار دارند که متوسط سن ازدواج در آنها بالغ بر ۳۲ سال است. در میان کشورهای قاره آسیا و اروپا و آمریکا کمترین سن ازدواج در اندونزی دیده می‌شود. در این کشور متوسط سن ازدواج برابر با ۲۴ سال است. البته در کشورهای قاره آفریقا سن ازدواج پایین‌تر و در برخی از کشورها به کمتر از ۱۸ سال هم می‌رسد. در افغانستان متوسط سن ازدواج برابر با 2 /20 سال گزارش شده است و کمتر از ۱۰ درصد از زنان افغانستان فرصت اشتغال در بخش‌های مختلف را دارند.
در تمامی کشورهای دنیا سن ازدواج مردان بالاتر از زنان است که یکی از دلایل آن را می‌توان نقش مردان در تامین بخش زیادی از هزینه‌های زندگی دانست ولی فاصله سن ازدواج مردان و زنان در کشورهایی که اقتصاد توسعه‌یافته دارند کمتر از دیگر کشورهای دنیاست. در سال ۲۰۱۴ میلادی متوسط سن ازدواج در دنیا برابر با 7 /24 سال بوده است که تقریباً سه سال نسبت به دهه ۱۹۷۰ میلادی رشد داشته است. در این سال متوسط سن ازدواج مردان در آمریکا برابر با 8 /29 سال و متوسط سن ازدواج زنان برابر با 9 /26 سال بوده است.
سازمان ملل متحد در گزارشی متوسط سن ازدواج مردان و زنان کشورهای مختلف را بررسی کرده است. طبق این گزارش در برخی از کشورها زنان در فاصله ۱۷ تا 20سالگی ازدواج می‌کنند که این کشورها اغلب بسیار فقیر هستند و از مشارکت اقتصادی زنان جلوگیری می‌شود. جوان‌ترین عروس‌ها از کشورهای آفریقای مرکزی و جنوبی هستند و مسن‌ترین عروس‌ها به کشورهای اروپای غربی تعلق دارند. طبق این گزارش سن ازدواج زنان در نیجر برابر با 7 /17 سال، در چاد برابر با 3 /18 سال و در موزامبیک برابر با 7 /18 سال بوده است.
در هند که دومین کشور پرجمعیت دنیا بعد از چین است متوسط سن ازدواج زنان برابر با 2 /20 سال است. از طرف دیگر در کشور سوئد زنان در 2 /32‌سالگی برای اولین بار ازدواج می‌کنند و رکورد مسن‌ترین زنان در زمان ازدواج را به خود اختصاص داده‌اند. متوسط سن ازدواج زنان در فرانسه برابر با 6 /31 سال و در ایرلند برابر با 4 /31 سال و در ایتالیا برابر با ۳۰ سال است. در کشورهای آمریکا و انگلستان که تلاش زیادی برای حفظ فرهنگ خانوادگی می‌شود متوسط سن ازدواج زنان برابر با 3 /26 سال اعلام شده است.
طبق این گزارش متوسط سن ازدواج مردان بالاتر از متوسط سن ازدواج زنان است و در اغلب کشورها مردان بیش از سه سال دیر‌تر از زنان وارد پیمان ازدواج می‌شوند. در کشور فرانسه متوسط سن ازدواج مردان 2 /33 سال، در آلمان 7 /33 سال و در سوئد 3 /34 سال بوده است. مردان آفریقایی در اوایل 30سالگی ازدواج می‌کنند و فاصله سنی عروس و داماد در این کشورها معمولاً زیاد است.

اختلاف سنی در زمان ازدواج
طبق گزارش سازمان ملل متحد در کشورهای آفریقای مرکزی که زنان در سنین بسیار پایین ازدواج می‌کنند اختلاف سن همسران بالغ بر هفت سال است ولی در کشورهای توسعه‌یافته اختلاف سن زوجین در زمان ازدواج حداکثر 6 /5 سال است. هر چه متوسط سن ازدواج بالاتر باشد اختلاف سنی زوجین در زمان ازدواج کمتر است و هر چه متوسط سن ازدواج پایین‌تر باشد اختلاف سنی زوجین هم بیشتر است به خصوص که احتمال ازدواج زنان در سنین بسیار پایین بیشتر است.
در این گزارش آمده در قاره اروپا بیشترین اختلاف سن زنان و مردان در زمان ازدواج در کشور آلبانی دیده می‌شود که برابر با 6 /5 سال است و سپس آذربایجان با اختلاف سنی چهار سال رکورد‌دار است. کمترین اختلاف سنی در کشور پرتغال دیده می‌شود که برابر با 5 /1 سال است. در این کشور متوسط سن ازدواج زنان برابر با 9 /29 سال و متوسط سن ازدواج مردان برابر با 4 /31 سال است.
در قاره آسیا هند رکورد‌دار بیشترین اختلاف سنی زوجین است و اختلاف متوسط سن زنان و مردان در زمان ازدواج اول برابر با 8 /5 سال است. این در حالی است که متوسط سن ازدواج زنان و مردان در کویت برابر است و در ازبکستان به سه سال رسیده است. در قاره آمریکا هم اختلاف متوسط سن ازدواج زنان و مردان دو تا سه سال است و شیلی رکورد‌دار بالاترین سن ازدواج در این قاره است.