خورشید به جای نفت

برای استفاده و توسعه انرژی خورشیدی در شرایطی که سوخت‌های فسیلی در دسترس هستند، دلایل متعددی وجود دارد. دسترس‌پذیری و پایداری انرژی خورشیدی موجب می‌شود این انرژی حتی در قیاس با انواع دیگر انرژی تجدیدپذیر، یکی از مطمئن‌ترین منابع موجود در هر کشوری باشد. انرژی خورشیدی، از پاک‌ترین‌هاست. انرژی خورشید می‌تواند در کنار دیگر انواع تجدیدپذیرها،‌ انتشار گازهای گلخانه‌ای را طی چند دهه آینده به شکل موثری کاهش دهد و این‌گونه به کاهش تغییرات آب‌وهوایی کمک کند. دیگر علل موثر بر افزایش استفاده از انرژی خورشیدی، تمایل کشورها به کاهش وابستگی به منابع خارجی تامین انرژی و همچنین ایجاد مانعی در مقابل نوسانات شدید قیمت سوخت‌های فسیلی است. سوخت‌های فسیلی، پایان‌پذیرند. به هر حال، پیش‌بینی اینکه در چه زمانی این سوخت‌ها آنقدر کمیاب خواهند شد که افزایش قیمت‌شان موجب شود با تکنولوژی‌های فعلی، انرژی‌های جایگزین کم‌هزینه‌تر شوند، دشوار است. به استثنای پیش‌بینی «پیک نفت» آمریکا توسط کینگ هوبرت در سال 1956، تمام پیش‌بینی‌های جهانی غلط از آب درآمده‌اند. متعاقب شوک‌های نفتی، عرضه بر تقاضا پیشی گرفته است و قیمت‌های بالا با قیمت‌های پایین جایگزین شده‌اند. نسبت ذخایر اثبات‌شده نفت به تولید فعلی، مدام بهبود یافته و از 20 سال در سال 1948، به 46 سال در سال 2010 رسیده است.
به ‌هر حال برای ارتقای این عدد در دهه‌های پیش‌رو، نفت باید در محیط‌های بسیار سخت همچون آب‌های فوق‌عمیق و قطب شمال تولید شود. برای این کار، به تکنولوژی‌های پیچیده و گران غیرمتعارف نیاز است که احتمال باقی ماندن قیمت نفت در سطوح بیش از 60 دلار را افزایش می‌دهد. به نظر می‌رسد دوران نفت ارزان به سر آمده است. علاوه بر این، تغییرات قیمت و وابستگی به تعداد بسیار کمی کشور تولیدکننده نفت، باعث افزایش نگرانی‌ها می‌شود.
در دسترس بودن گاز طبیعی با بهره‌برداری از ذخایر شیل اخیراً افزایش یافته است، و همچنین ذخایر زغال‌سنگ گسترده و فراوانی برای تولید الکتریسیته وجود دارد. در قیمت‌های نفت کمتر از 100 دلار در هر بشکه، گاز و زغال‌سنگ می‌توانند به سوخت‌های مایع تبدیل شوند. اما نگرانی‌های زیست‌محیطی پیرامون استخراج و فرآیند تولید هر دو این سوخت‌ها، و انتشار دی‌اکسید کربن همراه با تولید سوخت‌های مایع از زغال‌سنگ بیش از موارد مربوط به سوزاندن گاز و زغال‌سنگ به صورت مستقیم است. البته اگر آلاینده‌ها در کارخانه جمع‌آوری و در زیر زمین انباشته شوند، نگرانی‌های کمتری وجود خواهد داشت.
هرچند ریسک کمیابی و نوسانات قیمت، محرک بزرگ برای کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی به شمار می‌رود، اما اصلی‌ترین علت برای این کار چیزی نیست جز کاهش تغییرات آب‌وهوایی. همان‌گونه که شیخ زکی یمانی، وزیر نفت سابق عربستان سعودی، روزگاری گفته بود: «عصر آهن به خاطر فقدان آهن به پایان نرسید». در گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، در سازگارترین سناریو با آب‌وهوا، پیش‌بینی می‌شود حداکثر تولید نفت جهانی در سال 2015 خواهد بود و بعد از آن به دلیل ضعیف شدن تقاضا در اثر سیاستگذاری‌ها (و نه محدودیت‌های زمین‌شناسی) تولید، سریعاً کاهش خواهد یافت.
مساله تغییرات آب‌وهوایی موجب نااطمینانی‌های بسیاری می‌شود؛ اما این امر متوجه اثرات گلخانه‌ای در حال افزایشی است که منشاء آن انسان است، نه آن میزان از تغییراتی که اصالتاً همیشه وجود داشته‌ و دارند. در کنفرانس تغییرات آب‌وهوایی سازمان ملل در سال 2010 در مکزیک، جامعه جهانی به طور رسمی موافقت کرد گرمایش جهانی را به 2 درجه سانتیگراد بالاتر از سطح قبل از صنعتی شدن محدود کند و از سال 2013 تا 2015 کاهش این میزان به 5/1 درجه را نیز به عنوان یک هدف در نظر بگیرد. انرژی خورشیدی اعم از فتوولتاییک‌های خورشیدی، تمرکز انرژی خورشیدی و گرمایش خورشیدی از جمله فناوری‌هایی هستند که موجب عملکرد بهتر در سناریوهای محدود کردن گرمایش زمین می‌شوند. فتوولتاییک‌های خورشیدی شاهد سریع‌ترین رشد در میان فناوری‌های مرتبط با انرژی طی نخستین دهه قرن جاری بوده است. انرژی خورشیدی به طور خاص در کشورهای گرم و آفتابی در دسترس است؛ یعنی کشورهایی که بیشترین رشد جمعیت، اقتصاد و تقاضای انرژی در آنها خواهد بود. جمعیت کشورهای گرم و آفتابی تا سال 2050، حدود هفت میلیارد نفر و جمعیت کشورهای سرد و معتدل حدود دو میلیارد نفر خواهد بود. کشورهای سرد و معتدل شامل بیشتر بخش‌های اروپا، روسیه،‌ بخش‌هایی از چین و آمریکاست.