چرتکه ساخت

شاید در مقایسه سود سرمایه‌گذاری در بانک و فروش و اجاره یک واحد مسکونی در یک سال، ساخت و ساز و به فروش رساندن مسکن با سود دوبرابری به صرفه‌تر باشد، اما این روش در همه زمان‌ها مصداق ندارد چرا که ممکن است گاهی بازار مسکن با جهش‌های قیمتی همراه شود و گاه در رکود بماند و واحد ساخته‌شده روی دست سازنده باد کند. بنابراین سرمایه‌گذاری در این بازار پر فراز و نشیب کمی ریسک دارد. ریسکی که گاه گریبان خریدار و گاه گریبان فروشنده را می‌گیرد تا او را برای همیشه از معامله مسکن و ورود به بخش ساخت و ساز پشیمان می‌کند.

بسیار مرسوم است که برای کسب سود از کنار ساخت و ساز مسکن چندین نفر با یکدیگر مشارکت می‌کنند تا بتوانند با همکاری یکدیگر ساخت و ساز به صرفه داشته باشند. مشارکت در ساخت و ساز که در سال‌های اخیر اوج گرفته باعث شده علاوه بر مهندسان ساختمان که ناظر و طراح ساختمان هستند سرمایه‌گذارانی همچون پزشکان، مهندسان و بقال‌ها هم وارد این عرصه شوند. چرا که از قدیم گفته‌اند خرید ملک سرمایه‌گذاری بلند‌مدت است و این ساخت و سازها این روزها نه‌فقط برای تامین سرپناه بلکه تنها برای کسب سود گسترش یافته است.

تاثیر جهش‌های قیمتی بر افزایش

ساخت و ساز

پس از انقلاب اسلامی تاکنون سه جهش قیمتی، بازار مسکن را درگیر خود کرده است. اولین جهش قیمتی مسکن درست پس از پایان جنگ تحمیلی در سال 68، دیگر جهش قیمتی در سال 86 و آخرین جهش قیمتی در سال 91 رخ داد. در سه دهه پس از انقلاب اسلامی تاکنون حدود 20 میلیون واحد مسکونی در کشور ساخته شده است. البته در این مدت قیمت مسکن هر‌ساله و به صورت طبیعی افزایش داشت اما افزایش چندبرابری قیمت مسکن در این سال‌ها ثبت شده است.

در همین میان که قیمت مسکن روز به روز افزایش داشت و این روند همچنان ادامه دارد، میل به ساخت و ساز بیشتر شد تا جایی که گستره شهرهای بزرگ روز‌به‌روز بیشتر شد و تمایل به تخریب خانه‌ها و ساخت و ساز چندطبقه بیشتر شد. از طرفی عمر مفید مسکن در کشور 25 سال اعلام شد و از طرفی دیگر رقابت سازندگان بر سر ساخت و ساز بلند‌مرتبه‌ها بیشتر شد. شهرداری‌ها نیز در این میان تراکم شهرهایشان را فروختند و انگیزه ساخت و ساز با پرداخت جریمه‌ای کمتر از سود حاصله رونق گرفت.

در این زمان روز‌به‌روز به انگیزه سازندگان افزوده شد تا جایی که هنوز یک پروژه تمام نشده به سراغ پروژه دیگر می‌رفتند و انگار قصد داشتند شهرها به خوابگاهی پر از ساختمان‌های بلند‌مرتبه تبدیل شوند.

بنابراین عواملی همچون انگیزه مالی و کسب سودهای کلان در کنار نیاز مسکن باعث ساخت و ساز انبوه مسکن در شهرهای بزرگ همچون تهران شد. براین اساس افزایش نرخ مسکن به صورت سالانه یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش میل به ساخت و سازها شد. از این رو بسیاری از سازندگان مسکن غیر‌حرفه‌ای شدند و به گفته مسوولان دیگر دکتر و تاجر و بقال هم به سمت ساخت و ساز مسکن رفتند تا جایی که دیگر جایی برای مهندسان ساختمان نماند.