خواب چینی

فعالیت بخش کارخانه‌ای چین در ماه نوامبر نیز کاهش یافت. شاخص PMI نیز در این ماه برابر 6 /49 اعلام شد که نسبت به ماه قبل از آن 2 /0 کاهش داشته است. شاخص کمتر از 50 واحد نشان‌دهنده انقباض در بخش و شاخص بیش از 50 نشان‌دهنده رشد است. با این توصیف، شاخص‌های رسمی نیز حکایت از کوچک شدن بخش تولیدات کارخانه‌ای چین دارند. چین در سال جاری میلادی احتمالاً کمترین نرخ رشد در 25 سال گذشته را تجربه خواهد کرد. بعد از آنکه روند شتابان رشد این کشور از دو سال پیش رو به کندی گذاشت، مقامات پکن بعد از چندین دوره کاهش پیش‌بینی نرخ رشد، نرخ رشد هفت درصد را به عنوان هدف سال جاری اعلام کردند. اگرچه حالا هم ادعاهای رسمی چین حاکی از آن است که این کشور به نرخ رشد هدف خواهد رسید یا در صورت عدم موفقیت فاصله اندکی با آن خواهد داشت، اما اکثر کارشناسان اعتقاد دارند رشد هفت‌درصدی برای وضعیت فعلی چین بسیار خوش‌بینانه است. پیش‌بینی‌های غیررسمی حتی تا عدد 5 /4 درصد به عنوان رشد تولید ناخالص داخلی سال 2015 نیز کاهش داشته است. کاهش اندازه بخش تولیدات کارخانه‌ای، با احتساب ماه نوامبر، چهار ماه متوالی است که ادامه دارد و عمده‌ترین دلیل آن کاهش تقاضای جهانی و در نتیجه کند شدن موتور صادرات چین است. در عین حال تلاش‌های دو سال گذشته دولت برای تغییر نقطه اتکای اقتصاد چین از صادرات به سمت مصرف داخلی بی‌نتیجه بوده و مردم این کشور همچنان پس‌انداز را به مصرف ترجیح می‌دهند. چین بیش از دو دهه، کارگاه تولیدی جهان محسوب می‌شد. این شهرت بیشتر از هر چیز به دلیل نیروی کار فراوان و ارزان این کشور بوده است. کالاهای ارزان تولید چین، کم‌کم همه بازارهای جهان را به تسخیر خود در آوردند و بیش از دو دهه نرخ رشد دورقمی را برای این کشور رقم زدند. اما حالا رود خروشان تقاضای جهانی که به نظر بی‌پایان می‌رسید در حال خشک شدن است و به دنبال خود، ممکن است ریشه‌های اقتصاد چین را نیز بخشکاند. دولت این کشور بعد از عدم موفقیت در بسط تقاضای داخلی، در سال جاری میلادی سعی کرد به هر نحو ممکن موتور رشد را در کشور تحریک کند. سیاست‌های انبساطی و تشویقی مختلفی از جمله شش بار کاهش نرخ بهره و تایید سریع هر نوع پروژه سرمایه‌گذاری، از سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان گرفته تا تاسیس کارخانه‌های جدید، ابزار دولت این کشور برای افزایش نرخ رشد بودند. سیاست‌هایی که به نظر می‌رسد اگر هم تاثیری داشته‌اند، کمتر از حد نیاز بوده است. چین به شدت برای افزایش رشد خصوصاً در بخش تولید، به دلیل تاثیری که بر سایر بخش‌های اقتصاد دارد، تحت فشار قرار دارد. شاید بعد از امتحان تمام روش‌های معمول و نامعمول افزایش نرخ رشد، مقامات این کشور لازم است به روش تحریک تقاضای داخلی برگردند اما این بار با این تفاوت که تلاش کنند سیستم بیمه و تامین اجتماعی قوی ایجاد کنند تا خانواده‌ها و افراد تا حدی از نگرانی برای آینده دست برداشته و درآمد خود را خرج کنند.