تاریخ انتشار:
رئیس کمیسیون انرژی مجلس از ابعاد سیاسی و فنی طرح استیضاح وزیر نفت می‌گوید
زنگنه مستحق استیضاح نیست
بیشتر اعضای کمیسیون انرژی با استیضاح آقای زنگنه مخالف هستند و قاطبه کمیسیون نظر مثبت و مساعدی به عملکرد و کارنامه کاری ایشان داشته و دارند. این استیضاح در شرایط فعلی نه به مصلحت است و نه صحیح.
طرح استیضاح بیژن زنگنه در مجلس شبیه زنگ تکرار ساعت‌های قدیمی شده است. با هر سوال و استیضاحی داغ دل دلواپسان برای استیضاح وی تازه می‌شود. این روزها نیز باز با وجود شکست سنگین جریان سیاسی منتقد دولت در استیضاح علی‌اصغر فانی و عباس آخوندی وزرای آموزش و پرورش و راه و شهرسازی باز استیضاح زنگنه بر سر زبان‌ها افتاده است. در این بین علی مروی، رئیس کمیسیون انرژی مجلس که سال‌ها نیز در کسوت معاون وزیر در وزارتخانه فعالیت کرده است، از مخالفت قاطبه نمایندگان عضو کمیسیون انرژی مجلس با استیضاح می‌گوید. وی تاکید دارد زنگنه از نگاه تخصصی وزیر مدبری است. او در بخش دیگری از این گفت‌وگو خود تصریح کرد: «وزارت نفت بحق در حال اجرا و پیاده‌سازی اقتصاد مقاومتی در حوزه کاری خود است. یکی از شاخص‌های اصلی در این خصوص این است که ما تا امروز میعانات گازی را به صورت جامد می‌دادیم. وزارت نفت آقای زنگنه کل میعانات را در هشت پالایشگاه تقسیم‌بندی و به بخش خصوصی و دولتی تقسیم کرد. این بزرگ‌ترین قدم ممکن بود که در وزارت نفت برداشته شد. این مهم‌ترین شاخص اقتصاد مقاومتی در حوزه نفت است که مهندس زنگنه آن را محقق کرد.»
آقای مروی این روزها برای چندمین بار بحث استیضاح آقای زنگنه در مجلس طرح شده و به گفته برخی امضاکنندگان در حال حاضر 50 امضا در این خصوص جمع شده است. در کمیسیون انرژی به عنوان کمیسیون اصلی و تخصصی مجلس رویکرد و نگاه کلی به موضوع استیضاح وزیر نفت دولت فعلی چیست؟
بیشتر اعضای کمیسیون انرژی با استیضاح آقای زنگنه مخالف هستند و قاطبه کمیسیون نظر مثبت و مساعدی به عملکرد و کارنامه کاری ایشان داشته و دارند. این استیضاح در شرایط فعلی نه به مصلحت است و نه صحیح و نگاه من این است که بهتر است نمایندگان استیضاح‌کننده با آقای وزیر بنشینند و در جلسه‌ای دغدغه‌ها و مسائل خود را مطرح کنند. تصور می‌کنم اگر چنین اقدامی صورت گیرد به راهکارها و راه‌حل‌هایی خواهند رسید که بدون شک استیضاح معنی و مفهوم خود را از دست داده و به برنامه‌ریزی بین مجلس و وزارت نفت می‌رسند که به استیضاح منجر نخواهد شد.
از این حیث از نگاه تخصصی کمیسیون، این استیضاح نه‌تنها ضرورتی ندارد که مشکل‌ساز و خلاف مصالح نیز هست.
در تشریح دلایل فنی برای طرح موضوع استیضاح مساله «نیمه‌تعطیل بودن پارس جنوبی» مورد تاکید است. این مساله یکی از دلایل و محورهای استیضاح از جانب متقاضیان این استیضاح مطرح می‌شود. نگاه شما در این خصوص چیست و در جلسات حضور آقای زنگنه در کمیسیون چه گزارشی از این روند داده شده است؟
درخواست من از دوستانی که چنین دغدغه‌ای را مطرح می‌کنند بازدید دقیق از پارس جنوبی است. علاوه بر این باید مدنظر داشت که انتظار از وزیر نفت- نه شخص آقای زنگنه که هر وزیر دیگری- باید بر اساس شرایط کشور باشد. یعنی زمانی که از وزیر یا وزارتخانه‌ای انتظاری را مطرح می‌کنید باید ببینید از اساس آیا کشور در شرایط بودجه‌ای و اعتباری مناسبی است که بتواند این کار را انجام دهد. تصور می‌کنم دولت با توجه به توان بودجه‌ای که در اختیار دارد کار پروژه را بسیار خوب جلو برده است. من به صورت قاطع اعلام می‌کنم بیش از ظرفیت و توانی که وجود دارد، وزارت نفت پارس جنوبی را به پیش برده است.
بحق طرح این نسبت که زنگنه باید به دلیل نیمه تعطیل بودن پارس جنوبی استیضاح شود، بی‌انصافی است. در اولویت‌بندی که مهندس زنگنه کردند پروژه‌های مختلفی به بهره‌برداری رسید و در حال حاضر در حال استفاده است.
در حال حاضر وضعیت فازهای بهره‌برداری‌شده در دولت یازدهم و تحت مدیریت زنگنه را چطور ارزیابی می‌کنید؟
با شروع کار دولت یازدهم و در حالی که پیش از آن فاز 17 میدان پارس جنوبی در دست اجرا بود تمرکز مدیریتی روی فازهای آماده یا نزدیک به بهره‌برداری قرار گرفت و از همین رو در فازهای 12 و 15 تا 18 کار جدی‌تری انجام شد.
سال گذشته فاز 12 میدان گازی پارس جنوبی که خود معادل سه فاز متعارف گازی است به بهره‌برداری رسید و دولت پیش‌بینی کرد حداکثر 100 میلیون مترمکعب گاز به ظرفیت کشور افزوده شود اما خوشبختانه این میزان به 120 میلیون مترمکعب افزایش یافت. در حال حاضر نیز وزیر پیش‌بینی کرده است تا پایان دولت یازدهم یعنی سال 96 تمام فازهای پارس جنوبی به‌جز فاز 14 به بهره‌برداری می‌رسد و فاز 14 نیز در دولت بعدی بهره‌برداری خواهد شد. تصور می‌کنم همین حد از پیشرفت در پروژه‌ها با توجه به کمبود منابع مالی و تحریم‌های یکجانبه غرب کار بزرگی بود و نشان دادیم که ایرانی می‌تواند با وجود تحریم‌ها کار را جلو ببرد.
نباید افتتاح فازهای صورت‌گرفته در دوره مدیریت زنگنه را دست کم گرفت. افتتاح فاز 12 آثار مهمی در اقتصاد کشور به‌جا گذاشت از جمله اینکه در سال 92 حدود 46 درصد سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها از سوخت مایع تامین می‌شد در حالی که در سال گذشته سهم سوخت مایع در تامین سوخت نیروگاه‌ها به 28 درصد کاهش یافت و امسال نیز دولت ابراز امیدواری کرده است که حداکثر 15 تا 20 درصد سوخت نیروگاه‌ها از سوخت مایع تامین شود و بقیه آن گاز باشد.
یکی دیگر از محورهای مورد بحث استیضاح‌کنندگان بحث میادین مشترک است. کمیسیون انرژی مجلس بازدیدهایی از میادین مشترک داشته، روند کار را از نگاه تخصصی چطور ارزیابی می‌کنید.
میادین مشترک، به دست آوردن بازارهای نفتی همه و همه عملکرد مثبت زنگنه ارزیابی می‌شود. زنگنه مدیری کاردان و دلسوز است. کارها را با قوت به پیش می‌برد. ببینید کلیاتی وجود دارد که همه به آن آگاه هستند. همه می‌دانیم که باید برای توسعه در میادین مشترک سرمایه‌گذاری شود و بدون شک بیش از همه مهندس زنگنه به این امر واقف است اما وقتی اعتبارات کمی در اختیار داریم، چطور می‌توان برای سرمایه‌گذاری ناکافی زنگنه را مقصر دانست! مهندس زنگنه بارها اعلام کرده است اولویت اصلی وزارت نفت تکمیل زنجیره تولید در میادین مشترک نفت و گاز است. در سال جاری نیز اعلام کرده‌اند در میادین مشترک و بزرگ نفتی، عملیات اجرایی تا سه سال و نیم آینده پایان می‌یابد و در میادین مشترکی نیز که اهمیت چندانی ندارند در طول برنامه ششم توسعه، عملیات اجرایی آغاز می‌شود.
در ماه‌های اخیر دو وزیر دولت روحانی استیضاح شدند و مجلس به آنها مجدداً رای اعتماد داد. تصور می‌کنید این استیضاح‌ها چقدر از بن و ریشه کارشناسی برخوردار هستند.
دو وزیر استیضاح شدند اما چه شد؟ با رای‌‌های بالا از جلسه استیضاح بیرون آمدند. زمانی که مطالب به صورت شفاف مطرح می‌شود و منصفانه مورد قضاوت قرار می‌گیرد، بسیاری از مفاهیم و زحمات تازه نشان داده می‌شود، خب چرا این موضوعات باید در جلسات استیضاح باشد، جلسات دیگری بین استیضاح‌کنندگان و وزرا برقرار شود و مسائل شفاف شود.
برخی معتقد هستند این برای مجلس شورای اسلامی وجهه خوبی ندارد که مکرراً استیضاح‌هایی را طرح کند و بعد از ارائه توضیح وزیر مجدداً رایی بعضاً بالاتر از رای اعتماد به وزیر داده شود.
باید شرایط روز در استیضاح وزرا در نظر گرفته شود. زمانی که وزیری را مورد ارزیابی قرار می‌دهیم باید ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که وزیر با چه شرایط اعتباری، تحریمی و امکاناتی فعالیت می‌کند. آیا خروجی وزارتخانه تنها به توان فنی و مدیریتی و سیاسی وزیر برمی‌گردد؟
صد در صد این‌طور نیست. هیچ‌کس منکر حق مجلس در سوال و استیضاح نیست اما هر حرکتی در قوا باید از یک منطق و عقلانیت برخوردار باشد. در مجلس بعضاً بر این نکته تکیه می‌شود که استیضاح حق نماینده است. این صحیح اما استیضاحی حق نماینده است که دلایل کارشناسی و متقن به دنبال آن باشد. استیضاحی که چنین بن و ریشه‌ای نداشته باشد کسر شأن خانه ملت می‌شود.
دو وزیر استیضاح شدند اما چه شد؟ با رای‌‌های بالا از جلسه استیضاح بیرون آمدند. زمانی که مطالب به صورت شفاف مطرح می‌شود و منصفانه مورد قضاوت قرار می‌گیرد، بسیاری از مفاهیم و زحمات تازه نشان داده می‌شود.
شما دو استیضاح اخیر مجلس را چطور ارزیابی می‌کنید.
به هر حال نمایندگان نیازی در این خصوص حس کرده بودند اما در حالت کلی این برای مجلس خوب نیست که استیضاح‌هایی داشته باشد که مکرراً در پی توضیحات وزیر و شفاف‌سازی رای اعتماد بگیرد.
دلیل این موضوع این است که دلایل استیضاح صرفاً کارشناسی نیست و بعضاً سوءتفاهم‌هایی بین وزرا و برخی نمایندگان وجود دارد.
یکی دیگر از دلایل استیضاح زنگنه به‌کارگیری افراد متهم در پرونده فساد کرسنت است. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟ از اساس این پرونده به قطعیت رسیده است که بتوان از به‌کارگیری متخلفان در این پرونده نگرانی داشت؟
این پرونده در حال طی مسیر خود است. باید همه اجازه دهیم این پرونده در مسیر صحیح خود در قوه قضائیه، شورای عالی امنیت ملی و دیگر نهادها حرکت کند. در حال حاضر رسیدگی به این پرونده به شورای عالی امنیت ملی واگذار شده است. شورای عالی به این موضوع رسیدگی می‌کند و بعد که متخلفان شناسایی شوند قوه قضائیه به موضوع ورود خواهد کرد.
جای نگرانی نیست. برای ارزیابی در این موارد زود است. باید دقت کرد که در پرونده‌های تحقیق و تفحص نیز در نهایت قوه قضائیه باید بار قضایی و حقوقی موضوع را بکشد. بنابراین باید در این موارد اجازه داد قوه قضائیه کار خود را با آرامش و دقت پیش ببرد. مجلس در این دست از موارد نباید جلوتر از قوه قضائیه عمل کند. بدون شک مجلس کار نظارتی خود را می‌کند اما نمایندگان باید اطمینان خاطر داشته باشند در چنین پرونده‌ای در صورت احراز تخلف برخوردهای لازم صورت خواهد گرفت.
واگذاری دکل‌های نفتی به شرکت‌های چینی و هندی دیگر محور استیضاحی است که از جانب نمایندگان مطرح شده است. این مساله چقدر صحت دارد؟
اتفاقاً برعکس است. تعداد دکل‌های خارجی که زنگنه ترخیص کرده است به مراتب بیشتر بوده است تا دکل‌های ایرانی. در دوره مدیریت ایشان تا جایی که من به خاطر دارم قرارداد جدیدی در مورد دکل‌های خارجی بسته نشده است. چیزی که در خاطر من از این آمار مانده این است که تعداد دکل‌های خارجی که در دوره مدیریت مهندس زنگنه ترخیص شده‌اند به مراتب بیشتر بوده است.
در کمیسیون نیز بر این مساله به‌طور کامل نظارت صورت گرفت و چنین مساله‌ای از اساس مطرح نیست. در حال حاضر بر این موضوع و مساله اقتصاد مقاومتی نظارت بسیار کاملی از جانب کمیسیون انجام می‌شود و به هیچ وجه چنین گزارش‌هایی در کار تخصصی کمیسیون ثبت نشده است. من تعجب می‌کنم از مسائل و دغدغه‌هایی که از جانب برخی از دوستان طرح می‌شود و از اساس در کار و روند کارشناسی کمیسیون انرژی به عنوان کمیسیون تخصصی هرگز مطرح نبوده است.
شما به عنوان رئیس کمیسیون انرژی چه ارزیابی از اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در وزارت نفت دارید. منتقدان آقای زنگنه ضعف و کوتاهی آقای زنگنه را در اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در وزارت نفت از دلایل ضرورت استیضاح ایشان مطرح می‌کنند. ارزیابی از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در وزارت نفت بر اساس چه شاخص‌هایی صورت می‌گیرد؟
وزارت نفت در اجرای اقتصاد مقاومتی از بسیاری دستگاه‌های دیگر جلوتر است. وزارت نفت بحق در حال اجرا و پیاده‌سازی اقتصاد مقاومتی در حوزه کاری خود است. یکی از شاخص‌های اصلی در این خصوص این است که ما تا امروز میعانات گازی را به صورت جامد می‌دادیم. وزارت نفت آقای زنگنه کل میعانات را در هشت پالایشگاه تقسیم‌بندی و به بخش خصوصی و دولتی تقسیم کرد. این بزرگ‌ترین قدم ممکن بود که در وزارت نفت برداشته شد.
این مهم‌ترین شاخص اقتصاد مقاومتی در حوزه نفت است که مهندس زنگنه آن را محقق کرد. هم‌اکنون پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس برای تولید بنزین استاندارد مورد توجه و دقت دولت و وزارت نفت است که به گفته وزیر با راه‌اندازی کامل این پالایشگاه از واردات بنزین بی‌نیاز می‌شویم. خوشبختانه با تامین خوراک پتروشیمی‌ها تولید این واحدها در سال قبل شش درصد در مقایسه با سال پیش از آن افزایش یافت و امسال هم در چهار ماه نخست سال شاهد افزایش چهار تا پنج درصدی تولید بودیم، ضمن اینکه با راه‌اندازی چند واحد دیگر و از جمله پتروشیمی‌های تخت جمشید، جاسک، آبادان و غرب کارون ظرفیت تولید فرآورده‌های پتروشیمی از جمله اتان و اتیلن رشد بی‌سابقه‌ای خواهد یافت. نباید از حق گذشت. به حقیقت پالایشگاه میعانات گازی سیراف، تحول مهمی در تاریخ صنعت نفت و گاز کشور است.
درست است که ما در کشورمان پالایشگاه‌های زیادی داریم که به نفت و گاز اختصاص دارد اما پالایشگاه سیراف، دومین پالایشگاه میعانات گازی بعد از ستاره خلیج فارس است که به تولید محصولات مشتق از گاز و فرآورده‌های آنها اختصاص داشته و به خام‌فروشی گاز و نفت پایان می‌دهد.
سیراف که خود شامل هشت پالایشگاه خرد است و هریک از آنها حدود 60 هزار بشکه در روز تولید خواهند داشت و کشور را از واردات نفت سفید، بنزین و سوخت جت بی‌نیاز می‌کنند، قرار است تماماً با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ایران و همراهی برخی شرکت‌های به اصطلاح «خصولتی» ایجاد شود و به نوعی دروازه مهم ورود بخش خصوصی به صنعت نفت و گاز کشور است. نگاه شخص مهندس زنگنه به شیوه و روند اجرای پروژه و انتخاب سرمایه‌گذاران پالایشگاه سیراف خود نکته مهمی در پیاده‌سازی سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بود چرا که برای نخستین بار از طریق فراخوان عمومی از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی دعوت صورت گرفت. این مقوله به‌خودی‌خود گامی مهم در مبارزه با فساد در صنعت نفت و گاز بود. از دیگر خصوصیات پالایشگاه سیراف که مورد تاکید زنگنه در جلسات حضور در کمیسیون قرار گرفته است مورد نیاز نبودن مخازن انباشت، به خاطر نزدیکی این مجموعه پالایشگاه‌ها به منطقه پارس و انتقال خوراک پالایشگاه‌ها از طریق خط لوله بود که سهم قابل توجهی در صرفه اقتصادی طرح ایفا می‌کند. آقای مهندس زنگنه تاکید دارند که در اجرای این پروژه حداکثر تا دو سال آتی شاهد دستاوردهای عملی هستیم.
بسیاری معتقد هستند بخش قابل توجهی از مشکلات فعلی حوزه نفت ناشی از میراث سیاست‌های غلط نفتی دولت قبل است.
من نمی‌خواهم چنین مساله‌ای را مطرح کنم. معتقدم شرایط کشور امروز به‌گونه‌ای است که باید بر اساس آن شرایط، ارزیابی‌ها را انجام داد. معتقدم هر دولتی به سهم خود تلاش کرده است و من به عنوان فردی که معاون چند وزیر بوده‌ام، هرگز نمی‌گویم وزیری کوتاهی کرده است.
هر وزیری بسته به توان و فهم و ظرفیت خود تلاش کرده است. شرایط فعلی کشور خاص است. این موضوع باید مدنظر قرار گیرد.
تصور می‌کنید گزینه دیگری جز آقای زنگنه می‌توانست سکان وزارت نفت را بهتر مدیریت کند؟
نه، تصور نمی‌کنم. زنگنه گزینه قابل و مناسبی است و عملکرد خوبی در این مدت نشان داده است. احتمال رای آوردن استیضاح او نیز قوی نیست.
دیدگاه تان را بنویسید