خسرو فروغان‌گران‌سایه از دلایل کاهش قدرت خرید مردم می‌گوید
دولت یازدهم مسبب کاهش قدرت خرید مردم نیست
خسرو فروغان‌گران‌سایه، رئیس کمیسیون بازرگانی داخلی اتاق بازرگانی ایران معتقد است کاهش قدرت خرید در جامعه به دلیل افزایش قیمت و کاهش درآمد دهک پایین جامعه است که البته روز به روز به جمعیت این دهک‌ها اضافه می‌شود.
خسرو فروغان‌گران‌سایه، رئیس کمیسیون بازرگانی داخلی اتاق بازرگانی ایران معتقد است کاهش قدرت خرید در جامعه به دلیل افزایش قیمت و کاهش درآمد دهک پایین جامعه است که البته روز به روز به جمعیت این دهک‌ها اضافه می‌شود. دولت با تنظیم مقررات مالیاتی در سال آینده می‌تواند مانع رشد کاهش قدرت خرید شود. البته فرهنگ مصرف مردم هم باید تغییر پیدا کند.
بازار شب عید را چگونه توصیف می‌کنید؟
در بازار شب عید امسال، کاهش درآمد افراد و افزایش قیمت‌ها به طور طبیعی قدرت خرید را کاهش داده است. واحدهای صنفی مشتری آنچنانی مثل سال‌های گذشته ندارند.
از طرف دیگر نمایشگاه‌هایی که تحت عنوان نمایشگاه‌های بهاره ایجاد می‌شوند، مشکلات زیاد نامحسوسی را ایجاد می‌کند. این نمایشگاه‌ها بر روان مردم این اثر را می‌گذارد که با خرید در این نمایشگاه، قیمت کمتری می‌پردازند. در صورتی که مردم نمی‌دانند که هزینه بیشتری برایشان دارد. زیرا کالاهایی که در آنجا عرضه می‌شود، کالاهایی هستند که کیفیت کمتری دارد و در نهایت استفاده از کالای کم‌کیفیت، هزینه خانوار را بالا می‌برد. نکته بعدی این است که تولیدکننده‌ها به طور مستقیم در این بازارها شرکت نمی‌کنند، بلکه واسطه‌ها وارد این نمایشگاه‌ها می‌شوند و غرفه می‌گیرند. مبلغی که برای یک هفته هر غرفه می‌دهند، بسیار بالاست و از آنجا که اجاره کردن غرفه‌ها چند دست می‌گردد، این افزایش چشمگیرتر می‌شود. حال باید بررسی کرد که چه کالایی، جوابگوی این اجاره غرفه است؟ غرفه‌دار برای جبران ضرر و کسب سود مجبور است در این غرفه‌ها کالاهای بی‌کیفیت با قیمت پایین عرضه کند که این بازار بتواند مشتری هدف مدنظر خود را نگه دارد. اما در نهایت مردم ضرر می‌کنند. در کنار این نمایشگاه‌ها واحدهای صنفی قرار دارد. به دلیل تبلیغات رسانه‌ای گسترده نمایشگاه‌های
بهاره، تمام مردم گرایش به این نمایشگاه‌ها پیدا می‌کنند و نمی‌توانند خریدهای خود را در بازارهای واقعی انجام دهند. در اینجا واحدهای صنفی برای فروش کالاهایشان با مشکل مواجه می‌شوند.
چه کالاهایی امسال رونق فروش کمتری داشتند و کدام دسته از کالاها از این کاهش قدرت خرید، آسیب کمتری دیدند؟
در شب عید مردم کیف و کفش و پوشاک را کالای ضروری می‌دانند. در این شب‌ها سرپرست خانواده‌ها حتی اگر برای خودشان نتوانند خرید کنند، نمی‌توانند از خرید برای فرزندان‌شان سر باز بزنند. در کنار این کالاها، شیرینی و میوه و آجیل هستند که مشکلات خودشان را دارند. اما باید توجه کرد که وقتی قدرت خرید مردم کم شود، بر همه چیز تاثیر می‌گذارد.
راهکاری هم وجود دارد که این مشکل در کوتاه‌مدت حل شود؟
یکی از مشکلات مهم سیستم اقتصادی ما این است که برای لحظه‌ها تصمیم گرفتیم و عمل کردیم و هیچ‌گاه به یک برنامه بلندمدت عمل نکردیم. اگر دولت برای شب عید با دادن عیدی یا بن به مردم، بخواهد این مشکل را به صورت مقطعی حل کند، نه‌تنها به سود مردم نیست، بلکه در طولانی‌مدت به زیان مردم هم هست. ما ابتدا باید حقیقت موجود اقتصادمان را بفهمیم تا بتوانیم خوب برنامه‌ریزی کنیم. برای حل مشکل کاهش قدرت خرید باید برنامه‌ریزی بلندمدت انجام بگیرد. از طرف دیگر باید فرهنگ خرید مردم در جامعه عوض شود. هر سال در شب عید، مردم خریدهایی را انجام می‌دهند که عمدتاً حالت اسراف دارد. نمونه آن هم حجم عظیم میوه‌های خراب و فاسد‌شده‌ای است که پس از عید از خانه‌ها دور ریخته می‌شود. این موضوع خرید افراطی تبدیل به یک فرهنگ اسرافی شده است. ما در کنار افزایش قدرت خرید مردم، باید برای تغییر این فرهنگ هم اقداماتی داشته باشیم.
برای این مساله فرهنگ‌سازی، در کمیسیون بازرگانی داخلی اتاق بازرگانی ایران تا به حال اقداماتی انجام شده است؟
متاسفانه در اتاق بازرگانی تا به حال برنامه‌ریزی و اقدامی برای فرهنگ‌سازی انجام نشده است، اما در اتاق اصناف ایران در بحث‌های آموزشی این موضوع کارهایی صورت گرفته و در دست انجام است. ما برنامه‌ریزی‌هایی برای تغییر فرهنگ در برخورد با مشتری، فرهنگ مصرف و فرهنگ خرید انجام داده‌ایم و در حال ایجاد یک استراتژی هستیم که پس از طرح صورت اولیه آن کمک‌های اتاق بازرگانی و اتاق تعاون و سایر تشکل‌های اقتصادی برای اجرای آن مورد نیاز است. البته ما بحث فرهنگ‌سازی و آموزش صحیح مصرف را در برنامه ششم توسعه هم باید داشته باشیم. این فرهنگ که امروز در ساختار کشور ما شکل گرفته است، باید عوض شود و وزارتخانه‌های ذی‌ربط درگیر این جریان شوند.
یکی از مشاهدات ما در بازار این بود که قدرت خرید عمدتاً در طبقه ضعیف و متوسط از بین رفته است اما طبقه مرفه و به عبارتی دهک‌های بالای جامعه مثل گذشته می‌توانند خرید شب عیدشان را انجام دهند. علت این تعارض گسترده در اقشار جامعه چیست؟
متاسفانه در کشور ما توزیع عادلانه ثروت وجود ندارد. عده‌ای درآمدهای بسیار زیاد دارند و هر روز افزایش درآمد را تجربه می‌کنند، اما قشر کم‌درآمد ما روز به روز شاهد کاهش درآمد است. به همین دلیل ضمن اینکه فاصله طبقاتی افزایش پیدا می‌کند، جمعیت دهک‌های پایین جامعه رو به افزایش است. این اقشار روز به روز آسیب‌پذیرتر می‌شوند. علت این اتفاق این است که پولی که باید بین همه تقسیم می‌شد، به عده‌ای خاص تعلق یافته است و این افراد به قدری پول دارند که حتی با خرید ماشین‌های چندمیلیاردی و خوردن بستنی‌های 700 هزارتومانی نمی‌توانند عطش پول خرج کردن خود را سیراب کنند.
ناکامی مردم در خرید شب عید، چه تاثیری در آغاز سال اقتصادی 1394 دارد؟
زمانی که در شب عید، یک خانواده راحت باشد و بتواند مایحتاج خود را به راحتی تهیه کند، از تعطیلات عید به نحو احسن استفاده می‌کند و سال کاری خود را با آسایش خاطر شروع می‌کند. وقتی نیروی کار با شادابی کار خود را آغاز کند، رونقی در تولید و اقتصاد به وجود می‌آید، اما وقتی این چرخه به دلیل عدم توانایی در خرید شب عید با ناراحتی آغاز شود، نیروی کار با ناراحتی سال جدید را آغاز می‌کند و طبیعتاً به بهره‌وری اقتصادی آسیب می‌زند.
در به وجود آمدن این جریان، چه انتقادهایی به دولت وارد است؟
ما نمی‌توانیم به این دولت انتقادی داشته باشیم. زمانی که در هشت سال دولت قبل درآمدهای بالا بدون مدیریت مناسب انجام می‌شد، باعث شد افراطی‌گری صورت بگیرد و رانت‌های ثروت به وجود بیاید و پول‌ها بسیار زیادی در دست افراد خاصی قرار گرفت. اختلاس‌های فراوانی که انجام شد و منابع ثروتی که از کشور خارج شد، فرهنگ غلط اسرافی‌‌گری در جامعه را به وجود آورد. در نهایت این حجم بدهکاری به دولت جدید رسید. اینکه دولت یازدهم تا به حال توانسته است اقتصاد را نجات بدهد، به دلیل استفاده از افراد متخصص و کاربلد بوده است. سرپا نگه‌داشتن اقتصاد کشور در این شرایط که درآمدهای نفتی کاهش بیش از 50درصدی داشته و تحریم‌ها هم به کشور فشار وارد می‌کند، دست‌مریزاد گفتن به دولت را می‌طلبد. پس عملاً نمی‌توان گفت این دولت مسبب کاهش قدرت خرید مردم است. اما کاری که امروز باید انجام بدهیم، این است که آینده‌نگر باشیم و با برنامه‌ریزی و مشاهده تمام جوانب، کشور را به سوی شادابی سوق بدهیم.
پیشنهاد می‌دهید در سال 1394 اقتصاد در چه مسیری حرکت کند که در اسفند سال آینده قدرت خرید مردم افزایش پیدا کرده باشد؟
در برنامه‌ریزی اقتصادی کشور باید به چند نکته توجه کنیم. اولین مورد این است که تکلیف تحریم‌ها باید زود مشخص شود. اگر تحریم‌ها کاهش پیدا کند، برنامه مورد نیاز با وقتی که تحریم‌ها با افزایش رو به رو شود، متفاوت است. در نهایت این است که باید الگوی مصرف را تغییر دهیم و در راستای عمل به سیاست‌های اقتصاد مقاومتی عمل کنیم. از طرف دیگر باید برنامه‌ریزی کنیم که افزایش قیمت‌ها عادلانه باشد و فشار مضاعف بر قدرت اقتصادی مردم وارد نشود. یکی از مشکلات امروز ما که انتقاد آن هم به دولت وارد می‌شود و هم به نمایندگان مجلس وارد است، درآمدهای مالیاتی است. این موضوع که تمام درآمد دولت از طریق مالیات گرفته شود، یک حرکت احساسی است و پایه و اساس عقلانی ندارد. این نوع مالیات درست تعریف نشده و کسانی که به درستی مالیات می‌دهند و کسانی که گریز مالیاتی دارند، مشخص نشده‌اند. ایجاد فشار بر فعالان اقتصادی برای افزایش مالیات، افزایش بی‌رویه قیمت در بازار ایجاد می‌کند و تورم در بازار را افزایش می‌دهد. اگر
این اتفاق بیفتد، ممکن است در سال آینده، نسبت به امسال با کاهش قدرت خرید بیشتری مواجه شویم.
دیدگاه تان را بنویسید