تاریخ انتشار:
گمرک چه جایگاهی در ذهن سیاستگذاران اقتصاد ایران دارد؟
نقش‌ها و اختیارات
حاکمیت در ایران چه تعریفی از گمرک دارد؟ انتظار دولتمردان و سیاستگذاران از گمرک چیست؟ آیا حاکمیت برای گمرک این جایگاه را دارد که از آن به عنوان ابزاری برای سیاستگذاری اقتصادی بهره برده شود یا تلقی سیاستگذاران این است که مجموعه گمرک صرفاً یک سازمان ایجاد درآمد برای دولت است؟
حاکمیت در ایران چه تعریفی از گمرک دارد؟ انتظار دولتمردان و سیاستگذاران از گمرک چیست؟ آیا حاکمیت برای گمرک این جایگاه را دارد که از آن به عنوان ابزاری برای سیاستگذاری اقتصادی بهره برده شود یا تلقی سیاستگذاران این است که مجموعه گمرک صرفاً یک سازمان ایجاد درآمد برای دولت است؟ مروری بر تجارب تجاری ایران در سال‌های گذشته نشان می‌دهد مسوولان گمرک ایران در تصمیم‌های مقطعی و صدور بخشنامه‌های تجاری حضور چندانی نداشته‌اند و شاید بر همین اساس است که معمولاً این مسوولان هنگام مواجهه با انتقادهای فعالان بخش خصوص پاسخ داده‌اند که گمرک تنها مجری سیاست‌هاست. وقتی واردات محصولی ناگهان ممنوع شده یا وقتی تعرفه کالایی به صورت غیرمنتظره‌ای افزایش یافته و گمرک با گلایه ارباب‌رجوع خود مواجه شده، پاسخ مجموعه گمرک این بوده که مامور است و معذور. اما آیا می‌توان بر اساس این شواهد به این نتیجه رسید که گمرک ایران در سیاستگذاری‌های تجاری نقشی ندارد؟ در این صورت دولت‌ها چگونه می‌توانند از گمرک به عنوان یک ابزار برای سیاستگذاری‌های اقتصادی استفاده کنند؟ اساساً گمرک چه ظرفیت‌هایی برای سیاستگذاری اقتصادی دارد؟
طبق آخرین گزارش منتشرشده تنها تا اواسط آذرماه امسال گمرک جمهوری اسلامی ایران 14 هزار میلیارد تومان درآمد گمرکی داشته است. این مبلغ قابل توجه نشان می‌دهد این دستگاه تا چه اندازه برای دولت درآمدزاست. اما آیا گمرک تنها یک دستگاه کسب درآمد برای دولت محسوب می‌شود؟
مروری بر سخنان مقامات بلندپایه دولت یازدهم نشان می‌دهد که نگاه آنها به گمرک صرفاً به عنوان یک دستگاه درآمدزا نیست. در جلسه 29 شهریورماه سال 93 هیات وزیران، پس از ارائه گزارش رئیس‌کل گمرک درباره استقرار سامانه جامع گمرکی، رئیس‌جمهور درباره اهمیت و جایگاه این سازمان سخنان قابل توجهی مطرح کرد. حسن روحانی با بیان اهمیت گمرک از جهت اقتصادی و تسهیل تجارت و ترانزیت کالا از کشور، بر ضرورت تبدیل کشور به یک کریدور بزرگ تاکید کرد و به‌روز بودن تشریفات و مقررات گمرکی و کیفیت و سرعت کنترل‌ها و بازرسی‌ها را از پیش‌نیازهای این ماموریت دانست. روحانی اعتماد مردم و کارآفرینان را سرمایه بزرگی برای گمرک ارزیابی کرد و با تاکید بر ضرورت تقویت این اعتماد گفت: همکاری تمام سازمان‌های مرتبط با زنجیره تجارت خارجی، گمرک و همسوسازی قوانین و مقررات با کنوانسیون‌های بین‌المللی مورد تاکید است. این سخنان نشان می‌دهد در ذهن رئیس‌جمهوری انتظار از گمرک صرفاً کسب درآمد نیست و دولت از گمرک انتظاراتی چون نقش‌آفرینی در تبدیل ایران به یک کریدور تجاری و ترانزیتی و کسب اعتماد مردم را دارد. اما آیا گمرک برای این نقش‌آفرینی اختیار و اقتدار لازم را
داراست؟ اخیراً حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس‌جمهوری، در توئیتی از مسعود کرباسیان، رئیس‌کل گمرک ایران، نقل کرد که وی خواستار آن است که اقتدار گمرکات به دولت بازگردانده شود تا قاچاق تبدیل به یک مساله فرعی شود. به عبارتی مسوولان گمرک خواستار اختیارات بیشتر برای نقش‌آفرینی بیشتر در اقتصاد کشور هستند، اما آیا در عمل فضا برای چنین نقش‌آفرینی بیشتری فراهم می‌شود؟
دیدگاه تان را بنویسید