تجارت الکترونیک و شرکت‌های دانش‌بنیان

دانشکده اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف هفته گذشته شاهد برگزاری سمینار تجارت الکترونیک بود. در این سمینار که به همت دفتر پژوهش‌ها و نوآوری‌های تجارت الکترونیک دانشگاه شریف برگزار شد، دکتر قاسم‌زاده مدیرعامل شرکت افرانت، آقای وهوشی مدیرعامل بیپ و همچنین آقای نادعلی‌زاده بنیانگذار و مدیر فنی شرکت داده‌پردازان همراه ایرانیان، به سخنرانی پرداختند. آنچه در ادامه از نظر می‌گذرد خلاصه‌ای از صحبت‌های دو سخنران اول این سمینار در زمینه تجارت الکترونیک است.
سخنران ابتدایی همایش دکتر قاسم‌زاده بود. او از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش‌روی اقتصاد کشور را، مساله رشد اقتصادی کشور دانست و با اشاره به تجربیاتی که در سال‌های گذشته در کشور به دست آمده بیان کرد هم‌اکنون این آگاهی در کشور ایجاد شده که ما برای دستیابی به رشد مناسب اقتصادی در سال‌های آینده بیش از هر چیز نیاز به صنایع دانش‌بنیان داریم که از ویژگی‌های اصلی این نوع صنایع، سهم مهم‌تر تجارت الکترونیک در توسعه آنهاست. او صنایعی مانند صنایع کشتی‌سازی، هوافضا، نانوتکنولوژی و بیوتکنولوژی را در حال حاضر از جمله صنایع دانش‌بنیان عنوان کرد.
سخنران بعدی این همایش آقای وهوشی بود. آقای وهوشی در ابتدا از برخی تجربیات کاری در زمینه IT مانند تاسیس سایت رهنما در اواخر دهه 70، طرح تکفا در اواخر دولت هشتم، بحران IT در آمریکا و سایر جهان و در نهایت مواجهه با فضای بدبینانه‌ای که به تبع این بحران نسبت به مقوله IT در کشور ایجاد شد، سخن گفت.
او در بخش دیگر سخنان خود به بیان پنج قانون یا اصل تجربی برای موفقیت شرکت‌های حوزه IT پرداخت. قانون اول، قانون «تمرکز» است. بدین معنی که مدیریت بنگاه باید در زمینه اهداف کاری، یک یا تعداد معدودی از اهداف را دنبال کند. هرچند سرمایه‌گذاری می‌تواند در زمینه‌های مختلف باشد اما مدیریت باید یک هدف خاص داشته باشد. قانون دوم «تولید محصول» عالی است. به گفته آقای وهوشی بنگاه‌ها تا زمانی که بهترین محصول را تولید نکنند نباید انتظار کسب درآمد مناسب و رفع مشکل نقدینگی را داشته باشند. قانون سوم «به‌کارگیری نیروی انسانی پاکباخته» است. نه به‌کارگیری نیروی کاری که به دنبال کسب حقوق ماهانه و مسائل حاشیه‌ای است. نیروی کاری که نسبت به وضعیت شرکت دغدغه‌مند است. قانون چهارم «یکی کردن انگیزه‌های فردی افراد با انگیزه‌های سازمان» نام دارد. در رابطه با شرکت‌های دانش‌بنیان که اهمیت سرمایه انسانی در آنها نسبت به سایر بخش‌ها بیشتر است ضرورت رعایت چنین اصلی دوچندان می‌شود. سیستم پرسنلی شرکت‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که کارکنان این احساس را داشته باشند که از موفقیت شرکت چیزی عاید آنان نیز شود. برای این کار می‌توان ساختاری را در شرکت طراحی کرد که کارکنان شرکت از سود یا احیاناً زیان پروژه‌ها نیز سهمی داشته باشند. قانون پنجم «جدی گرفتن رشد ارگانیک شرکت» است. منظور از چنین عبارتی این است که محصول تولیدی یا سرویس خدماتی باید به‌گونه‌ای عرضه شود که در بازار توجه‌ها را به خود جلب کند و در درجه اول هدف خود را این‌گونه تعریف کند که در زمینه تخصصی خود به‌گونه‌ای شناخته شود که متقاضیان در وهله اول اسم آن کمپانی را به خاطر بیاورند. این مهم البته نه از طریق تبلیغات صرف، بلکه از طریق رعایت اصول قبلی قابل دستیابی است به‌گونه‌ای که کمپانی در بسیاری از جاها نیاز به تبلیغ و معرفی نداشته باشد. در ادامه این سمینار نیز آقای نادعلی‌زاده سخنرانی خود را در زمینه تجارت الکترونیک ایراد کرد.