تحلیل سعید لیلاز از بازار خودرو در سال ۱۳۹۳
خودرو حداکثر ۱۰ درصد گران می‌شود
این روزها مهم‌ترین دغدغه تحلیلگران اقتصادی این است که اکثر مردم قدرت خرید خودرو ندارند و تنها دلیل این کاهش تقاضا، افزایش قیمت خودرو است. در این سال‌ها پس از یک دوره ثابت نگه‌داشتن قیمت، قیمت‌ها افزایش یافتند اما به نظر می‌رسد همین بس نبود و فاز دوم هدفمندی روایت از این دارد که باز هم امکان دارد کمی فضای بازار را تحت تاثیر قرار دهد.
این روزها مهم‌ترین دغدغه تحلیلگران اقتصادی این است که اکثر مردم قدرت خرید خودرو ندارند و تنها دلیل این کاهش تقاضا، افزایش قیمت خودرو است. در این سال‌ها پس از یک دوره ثابت نگه‌داشتن قیمت، قیمت‌ها افزایش یافتند اما به نظر می‌رسد همین بس نبود و فاز دوم هدفمندی روایت از این دارد که باز هم امکان دارد کمی فضای بازار را تحت تاثیر قرار دهد. برای پاسخ به این دغدغه فراگیر سراغ سعید لیلاز، کارشناس صنعت خودرو رفتیم تا از این همه ابهام پرده بردارد.
به نظر شما افزایش قیمت سوخت، بازار خودرو را به کدام جهت هدایت می‌کند، افزایش قیمت خودرو یا کاهش؟
قیمت سوخت چه در جهت کاهش و چه در جهت افزایش حرکت کند و چه مطابق همه شواهد عینی و علمی موجود در دنیا پیش رود، تفاوت چندانی در مصرف و تقاضای خودرو ایجاد نمی‌کند. در حقیقت تقاضای خودرو تابعی از قدرت اقتصادی و رشد اقتصادی کشور است. از سویی نحوه توزیع درآمدها بر این موضوع سایه افکنده است. در واقع آن مساله‌ای که بنده را در سال 1393 نگران می‌کند، قدرت درآمد 40 تا 50 درصد جامعه ایران است که در چهار سال گذشته از بین رفته است. با وجود این موضوع مشخص است که این دسته از افراد اصلاً نمی‌توانند برنامه‌ای برای خرید خودرو داشته باشند. افزایش قیمت حامل‌های انرژی مانند سوخت خودرو حتی بر میزان خرید و فروش خودرو در میان مردم نیز اثرگذار نخواهد بود زیرا تمایل مشتریان به خرید از میزان درآمد آنها تبعیت می‌کند. پس خودروسازان حتی می‌توانند با ثابت نگه‌داشتن قیمت محصولات‌شان یا تلاش برای کاهش قیمت‌ها، بخش زیادی از مشتریان را حفظ کنند.
مهم‌ترین تاثیر هدفمندی در صنعت خودرو چیست؟
هدفمندی یا افزایش قیمت سوخت اتفاقی است که باعث می‌شود در صنعت خودرو الگوی مصرف تغییر داده شود. این موضوع تنها باعث کاهش استفاده مردم از خودرو می‌شود و تفاوت چشمگیری در تقاضای خودرو ایجاد نمی‌کند. اکنون در آستانه فصل خرید خودرو نباید چنین نگاهی وجود داشته باشد که دولت مانع افزایش قیمت خودرو است، زیرا این دولت مانند دولت گذشته نیست. سیاست‌هایی که دولت گذشته به کار گرفت، این بود که هشت سال تلاش کرد قیمت خودرو ثابت نگه داشته شود و همین جدی‌ترین کار در صنعت خودرو بود که باعث شد به یکباره کار به جایی برسد که قیمت پراید به 18 میلیون تومان افزایش یابد و در تقاضای بازار آن تاثیر بگذارد. بنابراین تصور می‌کنم دولت یازدهم می‌کوشد از طریق ایجاد موازنه بین مصرف و تولید، بازار را کنترل کند و خودروسازان را با وارد‌کنندگان به یک رقابت سالم وادار کند که این موضوع به نفع مصرف‌کننده است.
به نظر شما این راهکار مناسبی است؟ شما این را به تصمیم‌سازان دولت توصیه می‌کنید؟
بله کاملاً. در اصل این موضوع یک راه‌حل پایدار و مستحکم است. هیچ‌گونه سیاست دستوری و تشویقی و تحمیلی از سوی دولت را من نه توصیه می‌کنم و نه در پیشانی دولت یازدهم می‌بینم که این کار را کند.
عوامل رکود در بازار خودرو چیست؟
اصولاً رکود ناشی از فقدان تقاضای موثر است. قدرت خرید خودرو در سه سال اخیر در بین بیشتر مصرف‌کنندگان کاهش یافته است. در واقع سه تا چهار دهک به طور کامل دیگر قادر به خرید خودرو نیستند. هر نوع تغییری منوط به بهبود فضای اقتصادی در سال 13۹۳ است. به طوری که به عنوان مثال برای سال 13۹۳، ۲۵ درصد به قدرت خرید مردم اضافه کنیم اما در عین حال به قیمت خودرو نیفزاییم تا این قدرت خرید برای خودرو بازگردد و احیای قدرت خرید مردم زمان‌بر بوده و از سال 13۹۴ به بعد این بهبود را شاهد خواهیم بود. با افزایش تولیدات خودروسازان افزایش هزینه ریالی خودرو را از طریق بهبود بهره‌وری تامین می‌کنند که منجر به ثبات قیمت خودرو یا نوسان قیمتی کمتر از ۱۰ درصد خواهد بود.
در شرایط کنونی می‌توان به بازار خودرو اطمینان کرد و به معامله پرداخت؟
در خصوص اطمینان مردم به بازار در شرایط کنونی بهتر است بگویم قیمت خودرو امکان ندارد که پایین‌تر از این قیمت‌های فعلی بیاید. احتمال دارد خودروسازان از ارز دولتی استفاده کنند و در اثر نوسانات قیمت دلار به طور مثال افزایش، قیمت خودرو افزایش یابد.
شما وضعیت بازار خودرو در سال 1393 را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
من یک ثبات کلی را برای سال 1393 پیش‌بینی می‌کنم که یا قیمت‌ها ثابت نگه داشته می‌شود یا اندکی افزایش پیدا می‌کند وگرنه صرفاً چشم‌اندازی برای کاهش یک ریال هم ندارم. فکر نمی‌کنم قیمت خودرو بیش از 10 درصد افزایش پیدا کند، دلیل آن هم این است که در وهله اول قدرت خریدی وجود ندارد و در وهله دوم تصور ما این است که در سال 1393 اصلی‌ترین عامل افزایش قیمت خودرو یعنی تغییرات قیمت ارز را کنترل خواهیم کرد و فرض ما بر این است که قیمت دلار کمابیش ثابت خواهد بود. امیدوارم بتوانیم قیمت خودرو را تا حد ممکن ثابت نگه داریم یا اگر قیمت بخواهد دچار نوسان یا افزایش شود آن را در حد کمتر از 10 درصد نگه داریم. طبیعتاً برای سال جاری مقدار قابل توجهی افزایش هزینه‌های تمام‌شده ریالی و داخلی داریم از جمله افزایش شدید دستمزدها، اما خودروسازها قاعدتاً خواهند توانست از طریق افزایش شدید تولیدشان که حداقل 50 درصد برای سال آینده خواهد بود این ضرر را جبران کنند.
افزایش قیمت بنزین، بازار را به کدام سمت هدایت می‌کند؟
آن مقدار افزایشی که قرار است برای قیمت بنزین باشد، تفاوت بسیار چندانی را ایجاد نمی‌کند و مقدار کمی بازار خودروهای گازسوز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما بازار خودروهای کم‌مصرف را داغ‌تر می‌کند.
اگر ما قیمت بنزین را از 50 درصد نرخ جهانی بالاتر ببریم، ممکن است به تدریج آثار تغییر الگوی مصرف و روش خرید خودروهای کم‌مصرف را مشاهده کنیم. اگر مصرف‌کنندگان مانند سال‌های گذشته به یک یقین برسند که دولت در ابتدا قیمت را بالا می‌برد و بعد بر اثر فشارهای سیاسی مجبور می‌شود سه یا چهار سال قیمت‌ها را ثابت نگه دارد، دوباره قیمت بنزین به حالت یارانه‌ای سابق برمی‌گردد و در واقع هیچ انگیزه‌ای در مصرف‌کننده برای کاهش مصرف ایجاد نمی‌شود. نکته‌ای که مهم است و باید هرچه سریع‌تر این اقدام را انجام داد، یک علامت روشن دولت به بازار اعم از تولیدکننده و مصرف‌کننده است که قرار نیست بنزین رایگان به فروش برود. این موضوع باعث می‌شود که هم مصرف‌کننده و تولیدکننده و وارد‌کننده مسیر خود را به سمت خودروهای مصرف پایین‌تر نزدیک کنند.
دولت در طراحی و تولید خودرو با سوخت‌های غیربنزینی در حال پژوهش است. برنامه خودروسازان برای تولید این خودروها با سوخت‌های غیربنزینی چیست؟
گمان نمی‌کنم به جز خودروهای دیزلی برنامه‌های روشنی برای خودروهای غیربنزینی باشد. در حقیقت توفیق خودروسازان بسیار محدود بوده و چشمگیر نبوده است. بنابراین باید قاعدتاً خودروسازها علاقه‌ای برای خودروهای پرمصرف نداشته باشند و تا جایی که امکان دارد خودروهای کم‌مصرف تولید کنند. در واقع بهتر است دولت علامت جدی به آنها بدهد. اما من پیشنهاد می‌کنم که خودروسازها به سمت خودرو گازوئیل‌سوز سوق پیدا کنند.
دیدگاه تان را بنویسید