طرح تشویقی

بیت‌الله ستاریان/ کارشناس بازار مسکن

بیمه و گارانتی ساختما‌ن‌ها طرحی متداول در تمام دنیاست که در جهت رفاه حال تمام کسانی که از ساختمان‌ها استفاده می‌کنند مطرح شده است زیرا اکثر خریداران ساختمان افراد غیرمتخصص هستند و با دریافت این ضمانت در قالب سند دوم ملک مورد نظر، امنیت‌خاطر بیشتری پیدا می‌کنند. عموماً برای آنکه شرکت‌های بیمه را به طریقی وارد پروژه‌های ساختمانی کنیم و این شرکت‌ها سبب آن شده که ساختمان‌ها روی اصول ساخته شوند، این طرح باید اجرایی شود تا به این ترتیب شرکت‌های بیمه به مرور، در کیفیت ساخت نیز نظارت‌های کافی را انجام ‌دهند، در این صورت خود به خود درگیری در ساختمان به وجود خواهد آمد و همین موضوع باعث می‌شود که در کیفیت ساختمان‌ها نیز تاثیر بگذارد و سازنده‌ها به سمتی بروند که ساختمان‌ها را باکیفیت بسازند، یعنی قبل از اینکه نظارت انتظامی که اکنون وجود دارد پدید آید، نظارتی تشویقی در آنها ایجاد شود چرا که در این صورت ساختمان‌هایی که از کیفیت بالاتری برخوردار هستند و گارانتی می‌شوند در مقایسه با ساختمان‌هایی که این کیفیت را ندارند ارزش بیشتری پیدا می‌کنند.
گفته می‌شود که با اجرای این طرح نقش دولت در ساخت‌وسازها پررنگ‌تر خواهد شد اما این پررنگ‌تر شدن نقش دولت از آن جهت است که بیشتر شرکت‌های بیمه، دولتی هستند و خود سازمان نظام مهندسی نیز اکثراً با شرکت‌های دولتی در ارتباط است، اما دولت به صورت مستقل نقشی در این طرح پیدا نمی‌‌کند و تنها چاره این است که در این طرح از شرکت‌های بیمه خصوصی استفاده شود؛ اما از دیگر ایرادهای واردشده بالارفتن قیمت‌هاست، می‌گویند با اجرایی شدن این طرح احتمال افزایش قیمت مسکن را خواهیم داشت، در صورتی که اجرای این طرح تنها باعث می‌شود که خانه‌های نوساز و باکیفیت نسبت به سایر خانه‌ها ارجحیت پیدا کنند و به همین خاطر خانه‌های قدیمی‌تر کاهش قیمت پیدا کرده و به نظر می‌رسد که این خانه‌ها قیمت بالاتری دارند و این عامل به هیچ وجه هزینه‌ها را بالا نمی‌برد.
بیمه‌ها و گارانتی‌هایی که داده می‌شود در کیفیت ساختمان دخالت می‌کنند و در هزینه‌ها تاثیر چندانی نمی‌گذارند. با اجرای این طرح بی‌کیفیت‌سازی در کشور کاهش پیدا می‌کند به دلیل اینکه اکنون در کشور ما به خاطر نیاز بالای مردم، هر چیزی که تولید شود طرفدار دارد و خریداری می‌شود، بنابراین این طرح افزایش قیمت چندانی را در هزینه ساخت ایجاد نمی‌کند.
این طرح عمر مفید ساختمان‌ها را به عمر مطلوبی که در جهان وجود دارد می‌رساند؛ اما از آنجا که کل سیستم ساخت و ساز ما مشکل دارد، ممکن است در این طرح نیز تخلفاتی صورت گیرد، اما می‌توان گفت تخلفات صورت‌گرفته در این طرح به دلیل تشویقی بودن آن بسیار کمتر از سیستم نظارت پلیسی است. از مهم‌ترین مزیت‌های این طرح این است که پای غیرمتخصصان در امر ساخت و ساز کوتاه می‌شود و تمام کسانی که سالیان سال تنها به واسطه داشتن سرمایه ساخت و ساز انجام می‌دادند کنار رفته و جای خود را به حرفه‌ای‌ها می‌دهند، البته درست است که گارانتی ساختمان‌ها در جهت امنیت ساختمان صورت می‌گیرد اما به‌طور کلی می‌توان گفت که بیشترین سود را شرکت‌های بیمه از این طرح دریافت می‌کنند و با وجود اینکه این طرح به نفع همه است، اما به گمانم احتمال اجرایی شدن این طرح در کشور ما بسیار کم است.