پیروزی غیرمنتظره
سازمان تجارت جهانی
در پایان ۱۲سال بحثو مشاجره، مذاکرات مربوط به مقررات تجارت جهانی که در ۳ تا ۶ دسامبر در جزیره بالی اندونزی انجام گرفت سرانجام به نتیجه رسید.
در پایان 12سال بحث و مشاجره، مذاکرات مربوط به مقررات تجارت جهانی که در 3 تا 6 دسامبر در جزیره بالی اندونزی انجام گرفت سرانجام به نتیجه رسید. اوایل صبح روز هفتم دسامبر نمایندگان حاضر در جلسه سازمان تجارت جهانی اولین توافق بین خود به منظور گسترش حیطه فعالیت سازمان پس از تاسیس در سال 1995 را با ابراز شادمانی و کف زدن جشن گرفتند. اما این توافق باز هم آسمان آینده تجارت جهان را از آنچه امید می‌رفت ابری‌تر می‌سازد. توافقنامه اولین موفقیت گفت‌وگوهای دور دوحه بود که در سال 2001 و با هدف کاهش تعرفه‌ها و موانع مختلف تجارت برگزار می‌شدند. این گفت‌وگوها چندین بار تا آستانه موفقیت پیش رفته بود. هنگامی که مقامات سازمان جهانی در سال گذشته برای تجدید گفت‌وگوها برنامه‌ریزی می‌کردند تلاش داشتند تا صورت‌جلسه و دستورکار را تا حد ممکن ساده و جذاب سازند. آنها موضوعات بحث‌برانگیزی مانند حقوق مالکیت معنوی و تجارت و خدمات را حذف کردند تا بتوانند بر موضوعات مناسب‌تری مانند «تسهیل مبادلات» (تلاش برای کاهش مقررات دست و پاگیر گمرکی) تمرکز کنند. اما حتی این تلاش اندک نیز با مشکل مواجه شد. نزدیک بود کوبا در آخرین لحظه سد راه شود. این
کشور اعلام کرد با هر توافقی که نتواند رفع‌کننده تحریم‌های آمریکا باشد مخالفت خواهد کرد. قبل از اجلاس و در جریان گفت‌وگوها روبرتو آزودو مدیر کل سازمان تجارت جهانی از ماه سپتامبر مرتب هشدار می‌داد که مخالفت‌ها نوعی تهدید اخلاقی برای مذاکرات است. در هر دور مذاکره او آنقدر طرف‌های گفت‌وگو را سر میز نگه می‌داشت تا توافقی حاصل شود. اقدامات مرتبط با تسهیل تجارت که در بالی مورد توافق قرار گرفتند هزینه حمل و نقل کالا را در سراسر جهان تا 10 درصد کاهش می‌دهد و طبق برآوردها تولید جهانی را بیش از 400 میلیارد دلار در سال افزایش می‌دهد. منافع این اقدامات بیشتر به کشورهای فقیر می‌رسد. اما باز هم مشاجراتی ایجاد شد. برخی کشورها ابراز نگرانی کردند که نتوانند هزینه اصلاحات لازم در رویه‌های گمرکی را تامین کنند. گفت‌وگوها بار دیگر متوقف شد اما سرانجام پیشنهاداتی برای کمک‌رسانی مطرح شد. با وجود این همه اختلاف‌ها به راحتی حل نمی‌شدند. مطابق معمول، کشاورزی چالش‌برانگیزترین موضوع بود. هند گروهی را رهبری می‌کرد که تلاش داشتند به کشورهای فقیر اجازه دهند در قالب نام «امنیت غذایی» یارانه‌هایی برای محصولات کشاورزی اصلی پرداخت کنند. در
ماه‌های قبل از اجلاس هند توانست اقتصادهای ثروتمند جهان را متقاعد سازد تا با بندی چهارساله موافقت کنند که به طور موقت کشورهای در حال توسعه را در مقابل مخالفت با اقداماتی مانند ارائه یارانه مصون می‌کرد. هند که باز هم راضی نشده بود بعدها تهدید کرد اگر این دوره زمانی چهارساله به بی‌نهایت تبدیل نشود مذاکرات را از مسیر خود خارج خواهد کرد. بحث‌های مشابه دیگری نیز مطرح شدند. در واقع با وجود اینکه پیمان‌های سازمان تجارت جهانی به منظور تسهیل مبادلات تدوین می‌شوند بسیاری اعتقاد دارند این پیمان نمی‌تواند به فرآیندی چندجانبه منجر شود که اصلاحاتی جاه‌طلبانه به همراه داشته باشد. بزرگ‌ترین مشکل آن است که کشورهایی از قبیل هند که کمترین تعهد را به پیشرفت دارند از توقف مذاکرات به عنوان حربه‌ای برای رسیدن به تقاضاهای خود استفاده می‌کنند. بنابراین، آسودگی خیال پس از رسیدن به توافق باید به سرعت با توافق بر روی اقدامات بعدی همراه باشد. جایگاه آقای آزودو پس از توافق بالی بهتر شده است. او اکنون باید تصمیم بگیرد چه اصلاحاتی را دنبال کند و چگونه.
بسیاری از دستور کارهای دور دوحه هنوز باقی مانده‌اند. کشاورزی مهم‌ترین موضوع است. سازمان تجارت جهانی نه‌تنها در جست‌وجوی جایگزینی دائمی برای طرح یارانه‌های هند است بلکه همزمان سعی می‌کند یارانه‌های کشورهای ثروتمند برای صادرات محصولات کشاورزی را بردارد. با وجود این بازگشت به این موضوعات ممکن است جریان موافقتنامه بالی را تهدید کند. آقای آزودو باید بحث‌ها را به موضوعاتی تازه‌تر بکشاند. یکی از این موضوعات سرمایه‌گذاری است. سازمان تجارت جهانی می‌تواند برای مهار یارانه‌ها تلاش کند و مقرراتی برای حمایت از سرمایه‌گذاری در کشورهای دیگر وضع کند. تجارت کالاها و خدمات زیست‌محیطی از فیلترهای هوا تا مشاوره‌های سبز می‌توانند موضوعی دیگر باشند. لازم نیست تمام موضوعات در میان کلیه اعضای سازمان تجارت جهانی مطرح شوند. برخی از آنها را می‌توان به کشورهایی واگذار کرد که قصد دارند روندی رو به جلو داشته باشند. این کشورها علاقه‌مند به گفت‌وگوهای چندجانبه هستند که مطابق آن کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی می‌توانند بعدها به پیمان‌های منعقدشده بپیوندند. مذاکرات پیرامون خدمات و فناوری اطلاعات در این مقوله قرار می‌گیرند. وزیر تجارت چین
در بالی این نوع توافق را به عنوان راهی به سمت آزادسازی مورد تایید قرار داد. علاوه بر این، چنین رویکردی می‌تواند به سازمان تجارت جهانی کمک کند تا جایگزینی جهان‌شمول برای بلوک‌های تجاری منطقه‌ای در دنیا پیدا کند. این بلوک‌ها اغلب حیطه‌های تجاری گسترده‌ای دارند اما خطر منطقه‌ای شدن نظام تجاری را گوشزد می‌کنند. مهم‌ترین بلوک منطقه‌ای پیمان مشارکت فرااقیانوسی است که اعضای بالقوه آن در هفته گذشته نتوانستند هدف رسیدن به توافق در سال جاری را محقق سازند. در هر حال چه این گروه‌ها بزرگ باشند و چه کوچک و چه حوزه آنها وسیع باشد چه محدود، آزادسازی تجاری هیچ‌گاه موضوعی ساده نخواهد بود.
دیدگاه تان را بنویسید