نه به خودرو ایرانی

هردو پایشان را در یک کفش فروکرده‌اند که «خودرو داخلی نمی‌خرند». مشتریان ناراضی، دست آخر، برای تنبیه خودروسازان داخلی برای آنچه «بی‌توجهی به انتظارات و خواسته‌های مصرف‌کنندگان» خوانده می‌شود، دست به کار شده‌اند؛ «# کمپین نخریدن خودرو صفر». مصرف‌کنندگان خشمگین از قیمت و کیفیت تولیدات خودروسازان داخلی به کمپینی گرویده‌اند که نخریدن خودرو صفر را تبلیغ می‌کند. سایه این جنبش مردمی روی خط تولید خودروهای وطنی در کیلومتر 14 و 15 جاده مخصوص کرج سنگینی می‌کند. کاهش تقاضا تا آنجا پیش رفته است که گروه صنعتی ایران‌خودرو، از میزان تولید خود 400 دستگاه در روز کاسته است. به‌طوری که گفته می‌شود، تولید محصولات این خودروسازی روزانه از 2400 دستگاه به دو هزار دستگاه کاهش یافته است.1 این کمپین مردمی که اهداف خود را با بهره‌گیری از شبکه‌های اجتماعی به پیش می‌راند، با طراحی هشتگ‌هایی چون #‌کمپین - نخریدن- خودرو- صفر، # مدیران - بی- کفایت، # خودرو- صفر- ممنوع یا # تحریم ایران‌خودرو و سایپا سعی دارد این تفکر را اشاعه دهد که خرید خودروهای داخلی توجیه اقتصادی ندارد و همچنین این خودروها از حیث رعایت مسائل ایمنی و استانداردهای فنی نیز در سطح نازلی قرار دارند. یکی از استدلال‌هایی که اعضای این کمپین برای اثبات ادعای خویش بر آن تکیه می‌کنند مقایسه قیمت خودروهای پرفروش ایرانی و خارجی است. برای مثال، آنها این پرسش را مطرح کرده‌اند که با قیمت پراید در دنیا چه خودرویی قابل خریداری است و به این ترتیب، فهرستی از خودروهای هم‌قیمت پراید را معرفی کرده‌اند. آنها حتی آمار کشته‌شدگان و مجروحان جنگ تحمیلی را در کنار آمار تلفات و مصدومان تصادفات در بازه زمانی مشخص قرار داده‌اند تا نشان دهند، خودروهای داخلی قاتل جان مردم نیز بوده است. اما آتش اعتراض مصرف‌کنندگان، زمانی شعله‌ور شد که وزیر صنعت، معدن و تجارت هنگامی که به مناسبت هفته دولت در میان خبرنگاران حضور یافته بود، به هواخواهی از خودروسازان، اعضای کمپین «نخریدن خودرو صفر» را ضدانقلاب خواند. این سخنان او نه‌تنها حامیان کمپین را که کام دولتی‌ها را نیز به تلخی کشاند. چنان که نعمت‌زاده دو روز بعد، ناگزیر به عذرخواهی شد. پس از او نیز مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا بابت کیفیت پایین محصولات این شرکت از مشتریان عذرخواهی کرد. اما در ادامه این کشمکش، خودروسازان به مراجع تقلید پناه بردند تا احتمالاً با دریافت حکمی در باب حرمت یا کراهت چنین تحرکاتی، مردم را از ادامه این راه بازدارند. آیت‌الله سید‌عبدالکریم موسوی‌اردبیلی در بخشی از پاسخ خود آورده است: «... همان‌گونه که تولیدکننده داخلی حق برخورداری از حمایت را دارد، مصرف‌کنندگان هم دارای حقوقی هستند که باید توسط تولیدکنندگان مراعات شود.» این مرجع تقلید البته در بخش دیگری به مصرف‌کنندگان توصیه می‌کند که هوشیاری خود را حفظ کرده و در دام کسانی که نیت خیرخواهانه نداشته و صرفاً به جهت مطامع گروهی و تحت فشار قرار دادن دولت در شرایط سخت اقتصادی، تحرکاتی انجام می‌دهند، نیفتند و با متانت حقوق خود را مطالبه کنند.2 در اینکه محصولات خودروسازان داخلی از لحاظ ایمنی و کیفیت با استانداردهای روز تولید خودرو بیگانه است، تردیدی وجود ندارد اما احتمالاً اعضای این کمپین مردمی می‌دانند که قیمت خودروهای داخلی براساس مدل عرضه و تقاضا تعیین نمی‌شود و قیمت‌گذاری بر عهده شورای رقابت است. از سوی دیگر، تصور اینکه این نوع اعتراضات، خودروسازان را به ورطه ورشکستگی می‌کشاند، چندان با واقعیت‌های این صنعت که سالیان سال است از منابع دولتی ارتزاق می‌کند تطابق ندارد. در این صورت آیا کمپین نخریدن خودرو صفر منجر به تنبه خودروسازان داخلی می‌شود؟

پی‌نوشت‌ها:
1- خبرگزاری فارس 8 /6 /1394
2- ایرنا 23 /6 /1394