انتظار بازارها برای همه‌پرسی

چشم بازارها به همه‌پرسی در بریتانیا دوخته شده بود. اگر‌چه در هفته گذشته بهای هر بشکه نفت به بالای 50 دلار رسیده است و بهای اونس جهانی نیز با پشت سر گذاشتن روند نزولی به سطح 1260 دلار بازگشته است، اما انتشار اخبار همه‌پرسی ‌بریتانیا به احتمال زیاد مختصات بازارها را تغییر خواهد داد. در هفته گذشته نظر‌سنجی‌ها نشان دادند که «کمپین حمایت از بقای بریتانیا در اتحادیه اروپا» دوباره شتاب گرفت. از سه نظرسنجی صورت گرفته دو نظر‌سنجی به ابقای بریتانیا در اتحادیه اروپا رای داده بود و یک نظر‌سنجی از محدود شدن پیشتازی کمپین خروج این کشور از حوزه یورو حکایت داشت. در هفته گذشته بازارهای داخلی روند کم‌نوسانی را پشت سر گذاشتند، اما شاخص بازار بورس در انتهای هفته روند صعودی داشت و این احتمال می‌رود حرکت افزایشی در هفته بعد نیز تداوم یابد.

بازگشت نفت به کانال 50‌دلاری
قیمت نفت که در هفته انتهایی ماه خرداد با افت قیمت روبه‌رو بود، در هفته گذشته کمی افزایش یافت تا افت هفته قبل را تا حدودی جبران کند. بر اساس آخرین آمارها بهای هر بشکه برنت در هفته انتهای خرداد حتی تا 47 دلار در هر بشکه نیز کاهش یافت، اما در ابتدای هفته قبل بازار کشش معامله نفت با قیمت‌های پایین‌تر از سطح 50 دلار را نداشت و نرخ طلای سیاه بازهم به سطح بالای 50 دلار بازگشت. به گزارش رویترز هری تچیلینگوئیریان، تحلیلگر بازار نفت در بانک بی‌ان‌پی پاریبا گفت: «برای نفت به‌عنوان یک دارایی پرریسک، ما شاهد چرخش بودیم که ناشی از انتشار نتایج نظرسنجی‌ها درباره رفراندوم جدایی در انگلیس است.» در هفته گذشته‌ با انتشار نتایج نظر‌سنجی‌ها مبنی بر کاهش احتمال خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، قیمت‌های نفت خام در دوشنبه سه درصد رشد یافت. گلدمن‌ساکس طی یادداشتی اعلام کرده که بازار نفت در نیمه دوم سال جاری با کمبود عرضه روبه‌رو خواهد بود و در نتیجه قیمت نفت در این مدت باید در محدوده 45 دلار تا 50 دلار در هر بشکه قرار گیرد.
البته قیمت نفت در روز سه‌شنبه به دلیل فروش‌های سوداگرانه پس از دو روز متوالی، کاهش دو‌درصدی را پشت سر گذاشت. اما پس از انتشار گزارش موسسه نفت آمریکا مبنی بر کاهش بیش از انتظار ذخایر نفت خام این کشور در هفته منتهی به 17 ژوئن (2 /5 میلیون بشکه)، بهای نفت خام تقویت شد. پس از آنکه این گزارش منتشر شد قیمت در روز چهارشنبه نیز رشد کرد و هر بشکه نفت برنت به بالای 51 دلار صعود کرد. اولیویر جاکوب، تحلیلگر نفتی در موسسه پتروماتریکس گفت: «آنچه ما در بازار شاهد هستیم، واکنش به گزارش انستیتوی نفت آمریکاست، این ریسک وجود دارد که گزارش وزارت انرژی آمریکا این میزان کاهش ذخایر را نشان ندهد.» از جمله دیگر عوامل موثر در تقویت بهای نفت در این روز، نگرانی پیرامون کاهش جهانی عرضه نفت ناشی از بحران اقتصادی ونزوئلا و تکذیب خبر توافق برقراری آتش‌بس میان شورشیان نیجریه با دولت این کشور بود. دیگر عامل تقویت این بازار به گزارش رویترز اظهارات محتاطانه جنت یلن، رئیس فدرال‌رزرو آمریکا درباره وضعیت اقتصاد آمریکا بود که در آن وی عملاً احتمال افزایش نرخ بهره در ماه جولای را رد کرد. پس از این اظهارات، ارزش دلار در برابر سبد ارزهای جهانی کاهش یافت. کاهش ارزش دلار، قیمت نفت را برای دارندگان سایر ارزها پایین می‌آورد و موجب تقویت قیمت‌ها می‌شود. اگر کاهش حجم ذخایر نفت خام آمریکا تایید شود، این پنجمین کاهش متوالی هفتگی خواهد بود و این ایده را تقویت خواهد کرد که مازاد عرضه در بازار که موجب افت شدید قیمت نفت در دو سال گذشته شده بود در حال کاهش است.

نفت 80‌دلاری برای سال بعد؟
در هفته گذشته اویل پرایس در مقاله‌ای پیش‌بینی کرد که نفت 80‌دلاری برای سال 2017 دور از ذهن نیست. در این گزارش عنوان شده است که در حال حاضر نفت اعتبار از دست‌رفته سال‌های گذشته را به دست آورده و آماده است که به قیمت‌های بالاتر برود. ریموند جیمز و همکاران در این مقاله معتقدند: «پیش‌بینی ما این است که بهای نفت در سال آینده میلادی به 80 دلار در هر بشکه برسد، در چند ماه گذشته ما اعتماد بیشتری کسب کردیم که عرضه و تقاضای پویای بازار باعث خواهد شد که قیمت نفت به حدود 30 دلار بالاتر از سطح فعلی آن برسد.» این گزارش دو عامل را در قیمت‌گذاری نفت مهم می‌داند. نخست آنکه در حال حاضر، مجموع عواملی باعث شده است که عرضه نفت با اختلال روبه‌رو شود. در حالی که کانادا و نیجریه آماده بازگشت برای عرضه بیشتر در بازار نفت هستند، وضعیت اقتصادی در ونزوئلا همچنان نامساعد است و شورش برای تهیه غذا در تمام کشور وجود دارد، همچنین در لیبی نیز جنگ داخلی وجود دارد. موضوع دوم این است که در حالی که در روسیه، ایران و کویت آماده هستند که تولید نفت خود را در 12 ماه آینده افزایش دهند، در مجموع کاهش عرضه باعث شده است که نگرانی‌های ساختاری برای کشورهای چین، مکزیک، آنگولا و کلمبیا ایجاد شود و این نگرانی نیز عامل افزایشی برای قیمت خواهد بود.

رقابت ایران و عربستان در شرایط جدید
در هفته‌های اخیر با افزایش بهای جهانی نفت، قیمت نفت ایران نیز افزایش یافته است و میزان صادرات آن نیز در بازارهای جهانی افزایش یافته است. در هفته گذشته فوربس در گزارشی اعلام کرد در هفته منتهی به 10 ژوئن، ایران هر بشکه نفت سبک خود را به رقم 47 دلار و 58 سنت فروخت که یک دلار و 93 سنت بالاتر از هفته قبل از آن بود. این گزارش تاکید می‌کند که افزایش قیمت نفت ایران، همراه با توسعه تولید خود به منظور بازپس‌گیری سهم از دست رفته خود از بازار در دوره تحریم‌هاست. این در شرایطی است که عربستان اقدام به افزایش قیمت نفت خود کرده است. در هفته نخست ماه ژوئن، عربستان قیمت نفت سبک عرب خود را در بازار آسیا برای دومین ماه متوالی افزایش داد که اولین افزایش دوماهه از می 2015 بود و قیمت نفت این کشور را به بالاترین سطح از سپتامبر 2014 تاکنون رساند. این گزارش جمع‌بندی می‌کند که ظاهراً ایران تمایل ندارد همچون عربستان افزایش قیمت‌ها را در آینده ادامه دهد. بیژن نامدار‌زنگنه، وزیر نفت ایران اخیراً گفته، آسیا مهم‌ترین بازار ماست، اما ایران باید «نگاه بیشتری به اروپا و آفریقا بکند». این موضوع نشان می‌دهد که ایران با افزایش قیمت‌های عربستان همراهی نخواهد کرد. افزایش قیمت‌های نفت عربستان و ایران در زمانی صورت گرفت که اتفاقات پیش‌بینی‌نشده نظیر آتش‌سوزی در کانادا و اختلال در عرضه نفت نیجریه، مازاد عرضه جهانی را کاهش داده است و قبل از آن اعضای اوپک نتوانسته بودند به توافقی در زمینه فریز نفتی دست یابند.

بازار طلا در انتظار
پس از آنکه قیمت طلا با تداوم نگرانی‌های اقتصادی تا قیمت 1315 دلار نیز جهش کرد، در نهایت در آخرین هفته خرداد رقم 1298 دلار را ثبت کرد. اما در هفته گذشته، این روند بیشتر نزولی بود. اونس روز دوشنبه را با هشت دلار کاهش آغاز کرد و به 1290 دلار رسید. در روز دوشنبه هفته گذشته نظر‌سنجی‌ها نشان دادند که «کمپین حمایت از بقای بریتانیا در اتحادیه اروپا» دوباره شتاب گرفت. به گزارش بانک مرکزی این امر با افزایش تقاضا برای دارایی‌های پرریسک و تقویت شدید بازار سهام، موجب افت بهای طلا شد. دو نظر‌سنجی آخر هفته در بریتانیا نشان داد کمپین باقی ماندن بریتانیا در اتحادیه اروپا پیشتاز بوده و یک نظر‌سنجی از محدود شدن پیشتازی کمپین خروج این کشور از حوزه یورو حکایت داشت.
اما این پایان کار نبود و در روز سه‌شنبه نیز با 22 دلار افت دیگر بهای هر اونس دلار به 1268 دلار سقوط کرد. به گزارش بانک مرکزی، روز سه‌شنبه در پی رشد بازارهای جهانی سهام و فروکش کردن انتظارات پیرامون احتمال خروج انگلیس از اتحادیه اروپا در همه‌پرسی ‌روز پنجشنبه بهای طلا به کمترین میزان طی 10 روز قبل از آن رسید. در روز سه‌شنبه هفته قبل، جنت یلن، رئیس فدرال‌رزرو اظهار کرد: «ریسک جهانی و کاهش میزان استخدام در آمریکا، دیدگاه محتاطانه در قبال افزایش نرخ‌های بهره‌ای کشور را توجیه می‌کند.» پس از این اظهارات، کاهش بهای طلا نیز تداوم یافت. همچنین در این روز بهای طلای قراردادهای آتی آمریکا تحویل ماه آگوست نیز 5 /1 درصد کاهش یافت. روز چهارشنبه نیز بهای اونس با نوساناتی روبه‌رو شد اما تا لحظه تنظیم این گزارش از کانال 1260 پایین‌تر نیامده است. اگرچه اکنون که شما این گزارش را می‌خوانید با مشخص شدن نتیجه همه‌پرسی ‌در بریتانیا به احتمال زیاد، نرخ‌های طلای جهانی تغییر کرده است. تمرکز بازار فلزهای گرانبها بر افزایش احتمال ماندن بریتانیا در اتحادیه اروپا در انتهای هفته قبل علاوه بر کاهش خرید طلا به عنوان سرمایه امن، پوند و یورو را نیز تقویت کرد. رشد پوند و یورو باعث تضعیف شاخص دلار شد اما عوامل کاهشی مانع از کمک دلار به طلا شدند.

رفت و برگشت دلار
نرخ ارز در بازار داخل در هفته گذشته حرکت رفت و برگشتی داشت و در دامنه سه هزار و 455 تومان تا سه هزار و 470 تومان نوسان کرد. در ابتدای هفته گذشته نرخ ارز رفتار کاهشی از خود نشان می‌داد. برخی حاضران در بازار، افت نرخ حواله درهم و نزدیک شدن به روزهایی انتهایی ماه را از عواملی دانستند که به افت قیمت کمک کرد. به اعتقاد برخی بازیگران باتجربه بازار، معامله‌گران در روزهای انتهایی ماه یا با کمبود نقدینگی مواجه هستند یا در حال تسویه معاملات ماهانه‌اند؛ بنابراین حضور موثر کمتری در بازار دارند و همین عامل موجب می‌شود که قیمت از سوی آنها کمتر تحریک شود. اما این روند در ادامه تغییر کرد و برخی از عوامل باعث شد که در انتهای هفته نرخ ارز به سطح بالاتری برسد. بر اساس گزارش‌ها، کاهش نرخ سود بانک‌ها باعث شد که فشار برای افزایش نرخ دلار ایجاد شود، اگرچه عرضه مناسب سبب شد که معامله‌گران ارزی سعی کنند با احتیاط بیشتری در بازار موقعیت خود را تعیین کنند. در هفته گذشته، کاهش نرخ سود بانکی برای سپرده‌های یک‌ساله به 15 درصد از سوی اکثر بانک‌ها عملی شد و برخی از بانک‌ها نیز این کاهش را به روزهای آینده موکول کردند. از سوی دیگر به گفته مسوولان در جلسه‌های آتی شورای پول و اعتبار بحث کاهش نرخ تسهیلات نیز در دستور کار قرار خواهد گرفت. البته رئیس کل بانک مرکزی، اعمال نرخ‌های 15‌درصدی را برای سپرده‌ها ناکافی دانست و بر ضرورت کاهش نرخ سود بانکی متناسب با تورم تاکید کرد. در هفته گذشته، مرکز آمار اعلام کرد نرخ تورم متوسط پس از حدود شش سال تک‌رقمی شده است. هرچند این آمارها باعث نشد که آرامش بازار ارز به هم بخورد.
بهای سکه نیز همسو با اونس جهانی کاهش یافت. در انتهای هفته گذشته قیمت سکه به یک میلیون و 26 هزار تومان رسید. عامل دیگر در کاهش نرخ سکه در هفته گذشته کاهش انتظارات افزایشی معامله‌گران سکه بود. علاوه بر این، کاهش خرید و فروش در ماه مبارک رمضان باعث شد که قیمت سکه روند نزولی داشته باشد. در روزهایی که نوسان دلار کم‌دامنه است، بهای سکه به اونس جهانی گره خورده است.
در هفته مورد بررسی نرخ دلار رسمی از ابتدای هفته افزایش محسوسی داشت و بهای آن طی هفت روز از سه هزار و 53 تومان به سه هزار و 59 تومان نزدیک شد تا با سرعت بسیار کم شکاف میان نرخ ارز رسمی و غیررسمی در حال کاهش باشد.

انتظار بازگشت شاخص به مدار صعودی
در هفته گذشته، شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران با افت 3 /0‌درصدی به رقم 73 هزار و 644 واحد رسید. افت شاخص کل در یک هفته اخیر در حالی رقم خورد که در روزهای پایانی هفته با انتشار اخبار مثبت اقتصادی شاخص کل رشد قابل توجهی را تجربه کرد.
در هفته‌ای که گذشت، شاخص کل بورس تهران نوسانات زیادی را تجربه کرد. روز ابتدای هفته در محدوده 73 هزار و 906 واحدی قرار گرفت اما به دلیل فشار عرضه روند نزولی در پیش گرفت. این کاهش تا جایی ادامه یافت که در روز دوشنبه شاخص کل با کاهش حدود 413 واحد وارد کانال 72 هزار شد که افتی حدود 6 /0 درصد را نسبت به روز قبل خود به دنبال داشت. اما پس از آن با انتشار اخبار مثبت اقتصادی تغییر جهت داد و روند صعودی در پیش گرفت. این روند صعودی در آخرین روز بازار شیب تندی پیدا کرد و افزایش 846واحدی را رقم زد تا شاخص کل دوباره به کانال 73 هزار‌واحدی بازگردد.
از سوی دیگر شاخص کل هم‌وزن در هفته گذشته 7 /0 درصد رشد داشت که نشان‌دهنده رشد شرکت‌های کوچک‌تر بازار است. شاخص کل فرابورس نیز هفته‌ای بدون بازدهی را تجربه کرد و در رقم 777 باقی ماند.

بهترین‌ها و بدترین‌های هفته
از میان 36 صنعت فعال در بورس تهران، گروه محصولات کاغذ با بازدهی شش درصد در طول یک هفته بیشترین بازدهی را ثبت کرد و در مقابل، گروه زغال‌سنگ با کاهش 8 /6‌درصدی در رتبه اول بین بدترین‌ها قرار گرفت. این در حالی است که در میان 30 صنعت با بیشترین ارزش بازار، گروه محصولات فلزی با رشد هفتگی 9 /4 درصد بیشترین رشد را در بین تمام صنایع داشت. پس از آن ماشین‌آلات در رتبه دوم و گروه انتشار و چاپ با بازدهی 4 /3 درصد در مقام سوم ایستاد. در لیست بدترین‌ها، قندوشکر با افت 3 /6‌درصدی صدرنشین شد و پس از آن گروه حمل و نقل با کاهش 9 /3‌درصدی و گروه مخابرات با افت 6 /2‌درصدی قرار گرفت.
افت گروه مخابرات در حالی است که با مصوبه جدید کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، هزینه مکالمه داخل شهری از 30 ریال به 45 ریال افزایش یافته و علاوه بر این، قیمت ثبت‌نام هر خط تلفن ثابت نیز از 50 هزار تومان به 200 هزار تومان افزایش داشته است.

رشد ارزش کل معاملات
در هفته‌ای که سپری شد، ارزش کل معاملات رشد پنج‌‌درصدی نسبت به هفته گذشته را تجربه کرد و به 1032 میلیارد تومان رسید. حدود 26 درصد ارزش کل معاملات مربوط به گروه خودرو و ساخت قطعات بود و تقریباً تمامی نمادهای این گروه در آخرین روز هفته با صف خرید به کار خود پایان دادند. این گروه در هفته‌ای که گذشت رشد 4 /1‌درصدی را تجربه کرد که به نسبت افت 6‌درصدی در هفته پایانی فصل بهار رشد قابل توجهی است.
در گروه خودرو انتشار آگهی افزایش سرمایه خپارس، فروش سهام خبهمن به یک شخص حقیقی وابسته به گروه کروز و نیز اعلام تبصره قانون مالیات‌های مستقیم جهت رفع ابهام از افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها اثر مثبتی در ترغیب خریداران و تشکیل صف خرید برای این گروه داشت.
در بین نمادهای فعال در بورس، صنایع آذرآب به‌رغم اینکه افت هفتگی 9 /1‌درصدی را تجربه کرد، در آخرین روز هفته با صف خرید بسته شد و بیشترین ارزش معاملات هفتگی را به خود اختصاص داد.
شاخص گروه بانک نیز پس از سه هفته افت، هفته گذشته افزایش 5 /2‌درصدی را رقم زد که گمانه‌زنی‌ها را برای شروع رشد مجدد این گروه پرپتانسیل بیشتر کرد. این گمانه‌زنی‌ها با دو فرضیه مطرح شده است. اول اخبار مثبت سیاسی و اقتصادی که از مهم‌ترین آنها به کاهش نرخ سود بانکی می‌توان اشاره کرد و دیگری نزدیک شدن به فصل مجامع این گروه که به‌طور سنتی باعث رشد آن می‌شود.
شاخص صنعت کاشی و سرامیک در هفته گذشته رشد اندک 5 /0‌درصدی داشته است این در حالی است که از ابتدای سال 95 کاهش شش‌‌درصدی را تجربه کرده است. خبرها حاکی از افزایش عرضه محصول در این گروه است به‌طوری که طبق آمارهای منتشر‌شده توسط رئیس اتحادیه کاشی‌سازان نیاز کشور به کاشی و سرامیک سالانه 250 میلیون متر‌مربع است که در حال حاضر حدود 350 تا 400 میلیون متر‌مربع کاشی و سرامیک در انبار کارخانه‌ها و مراکز توزیع انباشت شده است. این امر موجب تعطیلی برخی کارخانه‌های کاشی و سرامیک به دلیل تشدید رکود در اقتصاد کشور شده است.
عرضه سیمان در بورس کالا پس از وقفه چهار‌ساله، از سر گرفته شد. به گفته مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران با توجه به مازاد شدید عرضه سیمان در کشور و طبق هماهنگی صورت‌گرفته با مراجع مختلف قرار است عرضه صادراتی سیمان از طریق بورس کالا صورت بگیرد. این گروه پس از افت متوالی از ابتدای سال، در هفته گذشته رشد 5 /0‌درصدی را تجربه کرد.

رشد صادرات فولاد خام
در هفته پیش، بلوک 73‌درصدی شرکت ذوب‌آهن اصفهان توسط سازمان خصوصی‌سازی و به وکالت از سوی سازمان تامین اجتماعی و صندوق حمایت و بازنشستگی کارکنان فولاد و به قیمت پایه هر سهم 4116 ریال در فرابورس عرضه شد که به علت نبود خریدار، مورد معامله قرار نگرفت.
بر اساس جدیدترین گزارش انجمن جهانی فولاد، تو‌لید فولاد خام ایران در ماه می 2016 با رشد 13‌درصدی نسبت به ماه مشابه سال گذشته به 6 /1 میلیون تن رسیده است. همچنین ایران در پنج‌ماهه نخست سال جدید میلادی، 216 /7 میلیون تن فولاد خام تولید کرده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 9 /3 درصد افزایش را نشان می‌دهد.
طبق اعلام سازمان توسعه معادن، در پی کمبود منابع مالی در اجرای طرح جامع فولاد و تداوم رشد صدور مجوز احداث واحدهای زنجیره فولاد در استان‌ها و در پی آن به هم خوردن توازن در زنجیره ارزش فولاد، صنعت فولاد برای تامین نیاز خود مجبور به واردات مواد اولیه خواهد بود.
در سال 1394 معادل 3 /13 میلیون تن ظرفیت تولید کنسانتره افتتاح شده در مقابل، تنها یک میلیون تن گندله به ظرفیت کشور اضافه شده است.
در هفته گذشته تعداد 100 میلیون سهم معادل پنج درصد از سهام شرکت سرمایه‌گذاری توسعه گوهران امید به قیمت 108 تومان و در نماد گوهران برای اولین بار در فرابورس عرضه شد. این سهم با استقبال خوبی در دو روز ابتدایی پس از عرضه روبه‌رو نشد اما در آخرین روز هفته با صف خرید بسته شد.