بن‌بست ژاپن

اقتصاد و جامعه ژاپن، در دهه‌های اخیر با مشکلات اقتصادی و اجتماعی مهمی روبه‌روست. پیر‌شدن جمعیت این کشور در کنار نرخ بسیار پایین باروری و رکود شدید و تورم منفی، مشکلاتی است که این کشور با آن روبه‌روست. به نظر می‌رسد دولت ژاپن، کلید حل همه این مشکلات را در دست زنان می‌داند. دولت از طرفی انتظار دارد زنان با ورود به بازار کار نقش مهمی در تولید و خروج اقتصاد از رکود ایفا کنند و از طرف دیگر با ازدواج زودهنگام و به دنیا آوردن تعداد زیادی کودک، روند کاهشی جمعیت کشور را متوقف کنند. دو وظیفه‌ای که به نظر بسیاری از کارشناسان اقتصاد و فرهنگ ژاپن به شدت متضاد یکدیگر هستند.
فرهنگ ژاپن در مقایسه با دیگر کشورهای توسعه‌یافته جهان، هنوز بسیار پایبند به سنت‌هاست، سنت‌هایی که بر اساس آن وظایف به دو دسته زنانه و مردانه تقسیم شده و وظایف زنان بیشتر محدود به خانه هستند. در نتیجه به عقیده کارشناسان اقتصاد خانواده در ژاپن، تشویق زنان به حضور بیشتر در محیط کار، حداقل در کوتاه‌مدت و احتمالاً میان‌مدت، به کاهش بیشتر نرخ باروری و بالا رفتن آمار طلاق خواهد انجامید. این نتیجه‌گیری است که ماچیکو اساوا، اقتصاددان و استاد دانشگاه زنان ژاپن از تقابل سنت با اشتغال زنان دارد. البته دولت برای ازدواج زنان در سنین پایین، برنامه‌هایی را اجرایی کرده است. احتمالاً هدف آن است که زنان، در دوران تحصیل و قبل از خروج از دانشگاه و حضور در بازار کار (که به نوعی امتیازی منفی محسوب می‌شود) ازدواج کرده و فرزند یا فرزندانی داشته باشند که امکان از هم پاشیده شدن خانواده‌ها را کاهش دهد. با توجه به اینکه تخمین زده می‌شود تا پایان سال 2015، جمعیت این کشور با کاهشی یک میلیون‌نفری به 127 میلیون رسیده است، نگرانی شدید دولت در این زمینه قابل درک است. دولت سعی کرده تا با ایجاد بنگاه‌های همسریابی با برقراری دیدارهای حضوری جمعی، پاسخ دادن به یکسری سوالات معمول شناختی و مقایسه پاسخ‌ها و روش‌هایی از این دست، روند انتخاب همسر را تسریع کند.
البته دولت آبه، اولین دولتی در ژاپن نیست که سعی کرده روند همسریابی را تسریع کرده و سن ازدواج را کاهش دهد، این کار، در مقیاس نسبتاً وسیع از ابتدای قرن بیست و یکم شروع شده است و در مقیاس کوچک، در قرن بیستم هم رواج داشته است. حتی بخش خصوصی هم وارد این کسب و کار جدید شده است اما حداقل تا به حال، نتایج چندان خیره‌کننده نبوده است. در ایوشاکا به عنوان مثال، حدود چهار سال اجرای برنامه تنها دو ازدواج به دنبال داشته است. به همین دلیل دولت تصمیم گرفته تا مشوق‌های مالی از جمله مسکن ارزان برای زوج‌ها و تحصیل رایگان برای خانواده‌های دارای فرزند را هم به این برنامه اضافه کند.