خروج پر حاشیه

109 میلیارد دلار خروج سرمایه از کشور در دهه گذشته با وجود درآمدهای نفتی بالا، از رابطه معکوس بین خالص حساب سرمایه و درآمدهای نفتی خبر می‌دهد. بدین معنا که در این زمان هرچقدر درآمدهای نفتی افزایش یافته، میزان خالص حساب سرمایه کاهش یافته و منفی‌تر شده است. درآمدهای نفتی در سال‌های پررونق 1383 تا 1390 به‌جای سرمایه‌گذاری و صرف در زیرساخت‌ها، به شکل مخارج جاری دولت در آمده و در قالب طرح‌هایی مانند اعطای یارانه، مسکن مهر و واردات کالا خرج شده است. طبق آمارها، بیشترین میزان خروج سرمایه از سال 1385 تا 1394، در سال 1389 رخ داده که عدد منفی 2 /25 میلیارد دلار برای خالص حساب سرمایه در این سال ثبت شده است. از سال 1390 تا پایان سال 1392 از کسری این حساب کاسته شده به‌طوری که به رقم منفی 5 /2 میلیارد دلار در پایان سال 1394 رسیده است.
نکته قابل توجه اینجاست که هنگامی که درآمدهای نفتی افزایشی بوده، میزان کسری حساب سرمایه و منفی‌شدن تراز آن افزایش یافته است و هنگامی که درآمدهای نفتی روند کاهشی داشته است، منفی شدن تراز حساب سرمایه کمتر شده است. خروج سرمایه از داخل به خارج کشور در بازه موردنظر باعث شده است که رشد اقتصادی در کشور با دشواری روبه‌رو شده و عملاً سرمایه‌گذاری ارزی چندانی شکل نگیرد. در این راستا وابستگی اقتصاد به واردات افزایش یافت؛ بودجه با این درآمدها متورم شد؛ منابع قابل ‌توجهی در صندوق‌های ثروت ملی اندوخته نشد و سرانجام بی‌محابا تقریباً تمامی درآمدهای ارزی دوره وفور خرج شد تا اندوخته‌ای برای دوران کاهش درآمد باقی نماند.