عوامل همسو در بازار نفت

هفته گذشته بهای نفت نوسان خود را در کانال 50‌دلاری ادامه داد و عوامل موجود در بازار نیز، از روند افزایشی طلای سیاه حمایت می‌کردند. «کاهش صادرات نفت عربستان»، «امیدواری به توافق کشورهای عضو اوپک برای کاهش تولید»، «پایین آمدن ارزش دلار نسبت به سایر ارزها» و «افت سطح ذخیره‌سازی نفت در آمریکا» از جمله این عوامل بودند. در هفته مورد بررسی، افت ارزش دلار باعث شد که روند صعودی در بازار اونس حکمفرما شود و قیمت طلای جهانی احیا شود. در بازارهای داخل اما نوسان کم‌دامنه بود.
قیمت ارز در بازار تهران به کانال سه هزار و 500 تومان بازگشت، همچنان طی هفته گذشته شاخص بازار بورس رشد 6 /0‌درصدی را پشت سر گذاشت. شاخص کل بورس در معاملات هفته گذشته، در پایان در ارتفاع 78 هزار و 91 واحدی ایستاد. همچنین شاخص کل فرابورس نیز رشد محدود 1 /0 درصد را تجربه کرد و به رقم 5 /824 واحد رسید.

تعادل در بازار نفت
در اکثر روزهای هفته گذشته، قیمت نفت نوسان خود را در کانال جدید 50‌دلاری ادامه داد و چشم‌انداز افزایشی برای قیمت نفت مشاهده می‌شد. به گزارش بانک مرکزی، روز دوشنبه هفته گذشته، به دنبال تداوم نگرانی‌ها پیرامون مازاد عرضه نفت، قیمت‌های نفت خام با کاهش مواجه شدند. بدین ترتیب، قیمت نفت آمریکا در معاملات پرحجم در مقطعی از روز به کمترین سطح روز دوشنبه (47 /49 دلار در هر بشکه) رسید. اما پس از انتشار گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا مبنی بر انتظار کاهش تولید نفت شیل به میزان 30 هزار بشکه در روز در ماه نوامبر، افت قیمت‌های نفت در معاملات بعدازظهر اندکی جبران شد. همچنین فروش 12 هزار و 932 بشکه‌ای قراردادهای آتی نفت آمریکا، پیش از سررسید این قراردادها در 20 اکتبر، منجر به ثبت بیشترین حجم فروش از 13 اکتبر شد. در هفته گذشته، آمار گزارش شرکت جن‌اسکیپ بیانگر کاهش ذخایر نفت خام آمریکا در بندر کوشینگ اوکلاهاما بود.
به نظر می‌رسد پیشنهاد اوپک در پایان ماه گذشته میلادی برای کاهش یا محدود کردن تولید نفت به رسیدن قیمت نفت به بالای 50 دلار کمک کرده، اما قیمت‌ها بیش از آن بالا نرفته زیرا فعالان بازار در مورد توانایی اوپک برای اجرای توافق کاهش تولید تردید دارند.
اما برخی از تحلیلگران معتقدند اگر حجم ذخایر نفتی را حساب کنیم، ممکن است مازاد عرضه نفت در بازار در حال کاهش باشد. به گفته این گروه، حجم ذخایر در مقایسه با ماه‌های پیش از آغاز فصل زمستان در سال‌های گذشته چندان بالا نیست.

رشد بهای نفت در میانه
سه‌شنبه هفته گذشته، تقویت انتظارات پیرامون توقف افزایش تولید نفت اوپک، موجب شد قیمت‌های نفت افزایش یابند. پس از انتشار گزارش موسسه نفت آمریکا مبنی بر افت غیر‌منتظره ذخایر نفت خام این کشور در هفته منتهی به ۱۴ اکتبر (۸ /۳ میلیون بشکه)، روند تقویت بهای نفت خام در معاملات پس از پایان وقت بازار، تداوم یافت. به گزارش بانک مرکزی میزان فعالیت‌های پالایشگاهی در آمریکا از ماه سپتامبر کاهش داشته و در هفته منتهی به ۷ اکتبر به کمتر از ۸۶ درصد ظرفیت اسمی رسیده است. تحلیلگران موسسه برنشتاین انرژی گفتند: ذخایر جهانی نفت در سه‌ماهه سوم سال جاری با ۱۷ میلیون بشکه افزایش (پایین‌ترین میزان افزایش از سه‌ماهه چهارم سال ۲۰۱۵) به پنج میلیون و ۶۱۸ هزار بشکه رسیده است. این پایین‌ترین رقم از سه‌ماهه پایانی 2014 تاکنون است و موید این نکته است که روند افزایش حجم ذخایر در حال کند شدن بوده و بازار در حال نزدیک شدن به نقطه توازن است.

افت صادرات عربستان
بر اساس آمار منتشره در هفته گذشته، میزان صادرات نفت عربستان از روزانه ۷ میلیون و ۶۲۲ هزار بشکه در ماه ژوئیه به روزانه ۷ میلیون و ۳۰۵ هزار بشکه در ماه آگوست کاهش داشته است. به گزارش رویترز، خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان گفت که بازارهای نفت به پایان دوره کاهش قابل توجه قیمت رسیده‌اند و عوامل بنیادین بازار در حال بهبود و عرضه و تقاضا در حال رسیدن به توازن مجدد است. او از تولید‌کنندگان غیر‌عضو اوپک خواست تا به تثبیت بازار کمک کنند. الفالح نقش این تولید‌کنندگان را همچون نقش اعضای اوپک مهم و تعیین‌کننده خواند. وزیر انرژی عربستان گفت: «به‌رغم کندی رشد اقتصاد جهانی، تقاضا برای نفت با سرعتی مناسب در حال افزایش است.»
در حالی که بزرگ‌ترین صادر‌کنندگان نفت جهان خود را برای مذاکره در مورد اولین طرح کاهش تولید طی هشت سال گذشته آماده می‌کنند، فشار ادامه‌دار قیمت‌های پایین نفت بر تولید‌کنندگان پرهزینه در حال ظاهر شدن است. تولید نفت اوپک 8 /9 درصد کاهش یافته و به 89 /3 میلیون بشکه، یعنی نزدیک به پایین‌ترین رقم شش سال گذشته رسیده است. تحلیلگران کامرزبانک در این خصوص معتقدند: «کاهش تولید نفت چین احتمالاً ناشی از سطح پایین قیمت‌هاست که موجب شده بخشی از تولید نفت این کشور صرفه اقتصادی خود را از دست بدهد.»

خوش‌بینی نفت به توافق اوپک
روند افزایشی قیمت نفت در روز چهارشنبه نیز تداوم یافت و در این روز بهای نفت برنت با افزایش یک‌درصدی به حدود 52 دلار رسید. به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از رویترز، قیمت نفت چهارشنبه هفته گذشته با انتشار گزارش‌هایی مبنی بر کاهش ذخایر نفت خام ایالات‌متحده و کاهش تولیدات چین و افزایش میزان امید به اجرایی شدن طرح فریز نفتی از سوی کشورهای عضو اوپک با افزایش حدود یک‌درصدی مواجه شد.
از نظر معامله‌گران، کاهش ارزش دلار نیز قیمت نفت را تا حدودی افزایش داد؛ چراکه برای کشورهایی که با ارزهایی غیر از دلار معامله می‌کنند، خرید نفت با قیمت‌های کمتر را ممکن ساخت و همین مساله میزان تقاضا برای نفت را در بین این کشورها بالا برد.
جفری هالی، تحلیلگر ارشد بازار در شرکت OANDA سنگاپور در این زمینه گفت: میزان نفت خام ذخیره‌شده از سوی موسسه نفت آمریکا اعلام شده است و این مساله‌ باعث شد معاملات روز چهارشنبه در بازارهای آسیایی با قیمت‌هایی بالاتر از قیمت‌های روز سه‌شنبه آغاز شود. در روز چهارشنبه یکی دیگر از دلایل افزایش قیمت نفت، اطمینان دادن محمد بارکیندو، دبیر کل اوپک به رسانه‌ها درباره ثابت نگه‌داشتن میزان صادرات کشورهای اوپک بود. وی اعلام کرد «من خوشبینم که ما در اجلاس ماه نوامبر تصمیمی جدی در این زمینه می‌گیریم.» این گروه همچنین امید دارد که بتواند کشورهای غیر‌عضو را نیز با خود همراه سازد و طرح فریز نفتی را با حضور کشورهایی مانند روسیه کلید بزند.

مشتری ژاپنی نفت ایران
در حالی که در توافق نفتی اوپک، میزان سقف صادرات نفت ایران، استثنا شده است، خبرها حاکی از آن است که تجار ژاپنی به دنبال ازسرگیری خرید نفت ایران هستند. به گزارش خبرگزاری تسنیم، منابع صنعتی گفتند، تجار ژاپنی از جمله شرکت‌های ماروبنی و سومیتومو که به دنبال تشدید تحریم‌های غرب خرید نفت از ایران را متوقف کرده بودند، به دنبال از‌سر‌گیری خرید نفت از این کشور احتمالاً تا پایان امسال هستند. این منابع گفتند، شرکت‌های محافظه‌کار ژاپنی تاکنون به دلیل نبود پوشش بیمه‌ای قابل قبول بین‌المللی، از خرید نفت ایران خودداری کرده‌اند، اما در عین حال به دنبال راه‌هایی برای استفاده از پوشش بیمه‌ای دولت ژاپن هستند. تجاری که قصد ازسرگیری خرید نفت از ایران را دارند، قبل از تحریم‌ها مجموعاً روزانه حدود 50 هزار بشکه نفت از ایران خریداری می‌کردند و شروع مجدد واردات آنها از ایران، به افزایش سهم تهران از بازار نفت آسیا کمک خواهد کرد. به گفته یک منبع آگاه، اوایل ماه جاری، شرکت میتسوئی اند کو با بارگیری مشترک میعانات ایرانی با یک پالایشگاه مهم ژاپنی برای اولین بار از سال 2012 از ایران نفت خرید.

احیای طلا
هفته گذشته، اونس طلا تحت حمایت افت ارزش دلار قرار گرفت و روند صعودی طی کرد. هر اونس فلز زرد که روزهای دوشنبه و سه‌شنبه روی قیمت‌های 1255 و 1262 دلار ایستاده بود، روز چهارشنبه را هم با قیمت 1263 دلار آغاز و بعد به سوی محدوده 1270 دلار حرکت کرد. دلار که روزهای دوشنبه و سه‌شنبه شاهد تعدیل فنی خود از اوج هفت‌ماهه بود، روز چهارشنبه تحت فشار ابهام در مورد زمان افزایش نرخ‌های بهره در آمریکا قرار گرفت تا اونس باز هم تحت حمایت قرار بگیرد. با آنکه اکثر حاضران و ناظران بازار انتظار دارند کمیته بازار آزاد فدرال‌رزرو در نشست دسامبر 2016 دست به انقباض پولی بزند، داده‌های متناقضی که از بزرگ‌ترین اقتصاد جهان منتشر می‌شود باعث عدم قطعیت درباره زمان‌بندی هر انقباض احتمالی شده است. فدرال‌رزرو آمریکا تا پایان امسال دو نشست دیگر در ماه‌های نوامبر و دسامبر خواهد داشت. با توجه به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه نوامبر بعید به نظر می‌رسد که فدرال‌رزرو در نشست نوامبر نرخ بهره را تغییر دهد. برخی کارشناسان اقتصادی بر این باورند که فدرال‌رزرو آمریکا تا زمانی که به هدف نرخ تورم دو‌درصدی دست پیدا نکند، نرخ بهره را تغییر نخواهد داد.
به اعتقاد برخی تحلیلگران بازارهای بین‌المللی، اگر فدرال‌رزرو در نشست دسامبر نرخ بهره را افزایش دهد، احتمال کاهش قیمت طلا به کمتر از 1180 تا 1220 دلار در هر اونس وجود خواهد داشت. از سوی دیگر عده‌ای از کارشناسان معتقدند واکنش کاهشی طلا به انقباض پولی در آمریکا موقت خواهد بود. انجمن بازار طلای لندن موسوم به «آل‌بی‌ام‌ای» در تازه‌ترین نظرسنجی خود به این نتیجه رسیده است که قیمت طلا تا اکتبر سال آینده با رشد هفت‌‌درصدی روبه‌رو خواهد شد. به گزارش سایت طلا به نقل از پایگاه اینترنتی بلومبرگ، تازه‌ترین نظرسنجی انجمن بازار طلای لندن نشان می‌دهد که پایین بودن یا منفی بودن نرخ بهره واقعی و مشکلات اقتصادی جهان موجب افزایش تقاضا برای طلا خواهد شد. بر اساس شاخص موسسه سی‌ام‌ای گروپز فد واچ، احتمال افزایش نرخ‌های بهره آمریکا در ماه دسامبر حدود ۷۰ درصد است.

نزول به زیر 3600
هفته گذشته نرخ ارز در بازار تهران روند نزولی داشت و دوباره به کانال 3500‌تومانی بازگشت. در چهار روز انتهایی هفته گذشته روند نرخ ارز کاهشی بود. ثبات نسبی نرخ حواله درهم و ارزش دلار در کشورهای همسایه در کنار عرضه متناسب بازارساز و احتیاط بیشتر معامله‌گران امروزی از جمله عواملی بود که در کاهش نرخ ارز اثرگذار بودند. گزارش‌ها حاکی از آن است که در هفته گذشته میزان تقاضا نیز در بازار کاهش یافته و این عامل نیز بازار را تحت تاثیر خود قرار داده است. پایین آمدن ارزش دلار در استانبول ترکیه، نیز دلار در بازار تهران را در مسیر کاهشی قرار داد.

صعود اندک در بازار سهام
در هفته گذشته شاخص کل بورس تهران با رشد 6 /0‌درصدی همراه بود و به حداکثر مقدار خود از اواخر مردادماه رسید. سایر شاخص‌ها نیز با رشد اندک همراه بودند. همچنین، رشد کارمزد بانک‌ها، افزایش تولید 10‌درصدی خودرو در شش‌ماهه و تعدیل مثبت چشمگیر تراکتورسازی ایران از مهم‌ترین اخبار هفته گذشته بودند.
شاخص کل بورس در معاملات هفته گذشته، پس از تجربه افت قابل توجه روز یکشنبه با رشد 436واحدی مواجه شد و در پایان در ارتفاع 78 هزار و 91واحدی ایستاد. همچنین شاخص کل فرابورس نیز رشد محدود 1 /0 درصد را تجربه کرد و به رقم 5 /824 واحد رسید. شاخص کل هم‌وزن نیز در هفته گذشته رشد یک‌‌درصدی را ثبت کرد. بدین ترتیب در هفته گذشته شاخص‌های مهم که نشان‌دهنده اوج و فرود بازار سهام هستند مثبت گزارش شده‌اند.
بر اساس آمارهای منتشر‌شده از شاخص‌های صنایع در هفته گذشته، زغال‌سنگ، محصولات چرمی و کانه‌های فلزی به ترتیب 2 /24 درصد، 4 /10 درصد و 3 /5 درصد رشد داشته‌اند و بهترین عملکرد را به خود اختصاص داده‌اند. علاوه بر این سه صنعت سیمان، رایانه و غذایی بدون قند نیز در هفته مورد بررسی بازدهی بالای دو درصد داشته‌اند. در مقابل، وسایل ارتباطی، محصولات فلزی و قند و شکر با عملکرد منفی 3 /5 درصد، منفی 1 /5 و منفی 9 /3 درصد بیشترین کاهش را داشته است. علاوه بر این، در هفته گذشته شرکت زغال‌سنگ نگین طبس با بازدهی 3 /24‌درصدی بیشترین سود را نصیب سهامداران خود کرد.

رشد گروه سیمانی
در هفته منتهی به 28 مهرماه، خبر افزایش نرخ سیمان و همچنین شایعاتی در راستای آزاد شدن صادرات سیمان به عراق سبب تحولاتی در این گروه شدند به‌طوری که این اخبار و شایعات سبب رشد 7 /2‌درصدی شاخص این صنعت شد. 18 مهرماه سال جاری خبری مبتنی بر افزایش قیمت سیمان و حذف تخفیفات این محصول از سوی انجمن صنفی سیمان منتشر شد که منجر به بازگشت قیمت‌های فروش به سال 93 خواهد شد. همچنین، به گفته دبیر انجمن صنفی سیمان، آزادی موصل عراق و نتیجه‌بخش بودن مذاکرات صلح سوریه می‌تواند منجر به رشد صادرات ایران در این دو کشور شود. بدین ترتیب این اخبار بهانه‌ای برای هجوم نقدینگی به سهام این شرکت‌ها شد. این در حالی است که عمده کارشناسان معتقدند عملاً افزایش نرخ سیمان ممکن نیست. آنها بر این باورند که شرکت‌های سیمانی در بهترین حالت تنها می‌توانند تخفیفات را حذف کنند و افزایش قیمت بعید به نظر می‌رسد. از طرفی رقم بودجه عمرانی و وضعیت بازار مسکن نیز حتی با وجود افزایش قیمت این محصول سبب بهبود وضعیت زیان‌آور و مازاد عرضه این شرکت‌ها نخواهد شد. از این‌رو بسیاری از کارشناسان افزایش تقاضا در نمادهای سیمانی را ادامه حرکت‌های هیجانی در دو گروه خودرویی و پالایشی ارزیابی می‌کنند.

تکذیب شایعات در گروه معدنی
در گروه معدنی شایعات در مورد کاهش بهره مالکانه تکذیب شد. دبیر کل اتحادیه محصولات معدنی با اشاره به مشخص شدن بهره مالکانه شرکت‌های معدنی در بودجه سالانه از طریق مجلس شورای اسلامی اعلام کرد «این معادن در گذشته در اختیار دولت بوده و هزینه‌های اکتشاف، شناسایی، تجهیز و موارد دیگر را دولت پرداخت کرده و پس از واگذاری به بخش خصوصی قرار بر اخذ بهره مالکانه از این معادن شد که در حال حاضر نیز بعید به نظر می‌رسد مجلس کاهش یا حذف این بهره مالکانه را تصویب کند. چرا که اصل پروانه بهره‌برداری از آنها مربوط به دولت است.» بدین ترتیب، با توجه به بیانات دبیر کل اتحادیه محصولات معدنی کاهش بهره مالکانه بسیار دور از ذهن است. با وجود این، این گروه در هفته منتهی به 28 مهرماه با افزایش 3 /5‌درصدی شاخص همراه بود.

افزایش تولید خودرو‌سازان
در هفته گذشته شاخص گروه خودرو با افت 4 /1‌درصدی مواجه شد. این در حالی است که گزارش‌های منتشرشده تا پایان شهریور‌ماه سال جاری حاکی از رشد تولید محصولات این گروه است. بر اساس آمارها، در شهریور‌ماه سال جاری نزدیک به 94 هزار خودرو تولید شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد 6 /53‌درصدی را نشان می‌دهد. بخش سواری 57 درصد و بخش کامیون و کامیونت 40 درصد رشد تولید داشته‌اند. هرچند که بر اساس آمار منتشرشده، تولید چند مدل خودرو سنگین در خودروسازان داخلی به صفر رسیده است. بدین ترتیب، مجموع آمار شش ماهه نیز حکایت از رشد 6 /15‌درصدی تولید نسبت به شش‌ماهه سال قبل دارد. در شش‌ماهه نیز رشد بخش سواری 1 /16 و رشد بخش کامیون و کامیونت 5 /1 درصد بوده است. گروه ایران‌خودرو در شش‌ماهه امسال با تولید 290 هزار دستگاه رشد 8 /10‌درصدی نسبت به شش‌ماهه سال قبل داشته است. سایپا دومین خودروساز بزرگ کشور نیز با تولید 238 هزار دستگاه رشد 5 /28‌درصدی را طی این مدت نشان می‌دهد.

تعدیل مثبت تراکتورسازی و فولاد خوزستان
تراکتورسازی ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده تراکتور در خاورمیانه، در شش‌‌ماهه سال جاری 100 ریال به ازای هر سهم سود محقق کرده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد چهار‌درصدی داشته است. همچنین این شرکت پیش‌بینی سود هر سهم سال مالی 95 را با تعدیل مثبت 41‌درصدی، 337 ریال /سهم برآورد کرده است که در مدت مذکور 30درصد از آن را پوشش داده است. برآورد شرکت از افت بهای تمام‌شده عمده دلیل پیش‌بینی رشد سود بوده است. نماد این شرکت در یک ماه و نیم اخیر رشد 25‌درصدی داشته است. فولاد خوزستان نیز با تعدیل مثبت 35‌درصدی سود جدید هر سهم سال مالی جاری را 207 ریال تخمین زده است و در شش‌ماهه 67 درصد آن را پوشش داده است. برآورد شرکت از رشد فروش و افت بهای تمام‌شده عمده دلایل تعدیل سود بوده‌اند.
در مقابل، ذوب‌آهن اصفهان در معاملات بازار بورس هفته اخیر 5 /1درصد افت داشته است. خبرهای منتشرشده حاکی از این است که قرارداد فروش ریل ذوب‌آهن با راه‌آهن ایران به امضا رسیده است. ماه‌هاست که این نماد در لیست نمادهای مورد توجه بازار قرار دارد. این شرکت تلاش دارد به‌زودی سرمایه خود را از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها افزایش دهد. اگرچه این نوع افزایش سرمایه منجر به بهبود سودآوری و عملیات شرکت نمی‌شود، اما با افزایش سرمایه قابل توجهی که در برنامه مدیران این شرکت وجود دارد، این احتمال هست که قیمت در این نماد به زیر قیمت اسمی افت کند. از آنجا که مرز قیمت اسمی همواره برای بازار سهام ایران به نوعی یک مرز روانی تلقی می‌شده است، بنابراین فعالان بازار انتظار دارند که قیمت در این نماد به حدی برسد که پس از افزایش سرمایه به زیر قیمت اسمی افت نکند.

تغییر کارمزد بانک‌ها
بانک مرکزی در بخشنامه‌ای جدید اعلام کرده تعرفه کارمزد ارائه خدمات در خصوص ضمانتنامه‌ها، حواله‌ها، صندوق‌های اجاره‌ای (صندوق امانات)، مدیریت اوراق بهادار مشتریان، وصول برات و انواع حساب‌ها تغییر کرده است و بانک‌ها باید بر اساس بخشنامه جدید عمل کنند. از این‌رو کارمزدهای بانکی از ۱۵ مهرماه امسال با نرخ‌های جدید در بانک‌ها اعمال شده و البته این تغییر کارمزد شامل خدمات خودپردازها نخواهد شد.

عرضه اولیه در هفته گذشته
10 درصد از شرکت آسان پرداخت پرشین هفته گذشته با روشی متفاوت راهی بازار بورس شد و در دو روز پس از عرضه اولیه رشد 10‌درصدی داشته است. این شرکت ارائه‌دهنده خدمات پوز، موبایل بانک و فروشنده پین اعتبار بوده و در شش‌ماهه نخست سال جاری 721 ریال به ازای هر سهم سود محقق کرده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد هشت‌درصدی داشته است. همچنین سود هر سهم سال مالی 95 برابر با 1468 ریال تخمین زده شده است.