متولد ماه مهر

یکی از معاونان پیشین بانک مرکزی نقل می‌کند به مجرد این رخداد به مسوولان بالادستی تاکید کرده اگر قرار است از نرخ ارز به عنوان لنگر اسمی تورم استفاده شود این زمان محدود و تعریف‌شده باشد و پس از استقرار هدفمندی، نرخ ارز نیز متناسب با شرایط تعدیل شود. این سیاست هیچ‌گاه جدی گرفته نمی‌شود زیرا پس از مداخله بانک مرکزی ثبات تا حدودی به بازار بازگشت. معاون تعریف می‌کرد پس از برقراری نسبی ثبات یکی از وزیران در جلسه‌ای به مطایبه از او احوال بازار ارز را پرس‌و‌جو می‌کند. معاون نیز در پاسخ برای او از تشابه حملات سوداگرانه ارزی با درد زایمان می‌گوید. یکی از مشخصات درد زایمان نظم فواصل دردهاست. در شروع فاصله بین دفعات درد از 15 تا 20 دقیقه بوده و در بین این فواصل به هیچ وجه درد وجود ندارد ولی با پیشرفت مراحل زایمان دردها به هم نزدیک‌تر شده و پس از دو، سه ساعت فواصل بین دردها به پنج دقیقه خواهد رسید. معاون خطاب به وزیر می‌گوید حملات سوداگرانه نیز در شروع با فاصله و حجم کم اتفاق می‌افتد اما هر آنچه زمان می‌گذرد اگر تدبیر نشود شدت حمله و فاصله‌گیری بازار غیر‌رسمی از بازار رسمی بیشتر می‌شود. این اتفاق در پایان سال 1389 به صورت محدود رخ داد. فاصله قیمت رسمی و غیر‌رسمی در سطح 50 تومان باقی ماند اما با تصمیم شورای پول و اعتبار مبنی بر کاهش نرخ سود بانکی در شرایط تورمی پس از اجرای هدفمندی، فاصله نرخ بیشتر شد. این فاصله در مهر‌ماه سال 1390 به 200 تومان رسید و در مهر‌ماه سال بعد نرخ بازار غیر‌رسمی در مقایسه با نرخ رسمی ارز در مهر 1389 نزدیک به 185 درصد افزایش یافت (منبع: گزیده آمارهای اقتصادی بانک مرکزی). پس از به هم ریخته‌شدن نظام یکسان‌سازی ارز در مهر 1389 نرخ غیر‌رسمی برای ارز در شکل جدیدی به حیات خود ادامه می‌دهد؛ شکلی که گویی تولد دوباره است. امروز با گذشت قریب به 806 روز از مهر 1389 و تولد این پدیده ناخواسته و ناخوانده سوال این است که بازار ارز به کدامین سو می‌رود؟ این پرونده کوششی برای پاسخ به این سوال از زاویه نگاه‌های مختلف است.