کار بزرگ در تنش‌زدایی با آمریکا

سخنان آقای روحانی در آخرین گفت‌و‌گوی تلویزیونی‌اش نشان‌دهنده این است که وی خود را تاکنون در این بخش موفق می‌داند و ارزیابی مثبتی از عملکردش دارد و این عملکرد را قابل دفاع در برابر مردم می‌داند. سیاست خارجی، بزرگ‌ترین نقطه قوت دولت حسن روحانی در ماه‌های پشت سر گذاشته‌شده از زمان آغاز به کار او بوده است.

همین که این دولت فاز مذاکرات جدی با 1+5 را آغاز کرد و در مرحله بعد وارد بحث‌های فنی و اجرایی در این مذاکرات شد، نشان می‌دهد دولت روحانی در مسیری که قبلاً اعلام کرده بود، پیش می‌رود. سخنان روحانی در مورد آمریکا به نوعی نمادی از تصویری است که هم‌اکنون در ذهن مسوولان در مورد نوع رابطه با این کشور وجود دارد. شروع مناسبات با آمریکا با سفر آقای روحانی به نیویورک و نیز تماس تلفنی ایشان با باراک اوباما و دیدار و مذاکره موفقیت‌آمیز آقای ظریف با همتای آمریکایی و همچنین مذاکرات هیات‌های ایرانی و 1+5 امیدواری زیادی را ایجاد کرده است.

روحانی به خوبی در گفت‌و‌گویش به این موضوع اشاره می‌کند که خوش‌بینی‌های زیادی ایجاد شده و به نظر می‌رسد فعالیت‌هایی که شروع‌شده در مسیر رسیدن به نتیجه نهایی پیش می‌رود. خصوصاً حل‌وفصل نهایی پرونده هسته‌ای (از جمله با رفع تحریم از صنعت هواپیمایی و صنعت حمل و نقل) می‌تواند به توسعه همکاری‌های اقتصادی مانند خرید قطعات هواپیما، نوسازی ناوگان هوایی و سایر حوزه‌ها مرتبط کمک کند و زمینه خوبی برای گسترش مناسبات اقتصادی به وجود آورد. روحانی در این گفت‌وگو تاکید می‌کند در این دوره با هیچ کشوری تنش‌های جدید ایجاد نشده است و این یک نکته مثبت است. همچنین روحانی تاکید چند‌باره‌ای بر این نکته دارد که مناسبات با چین و روسیه هم ادامه پیدا کرده و هم قرار است دچار تحول شود. درباره چین، ما برخی تحرکات تازه اقتصادی از جمله برای فاینانس و اجرای برخی از پروژه‌ها را فعال کرده‌ایم که عمدتاً به دلیل وجود منابع مالی ما در این کشور است.

به جهت اینکه برخی از پول‌های ایران تحت تاثیر تحریم‌ها در چین مانده است، شرکت‌های چینی تحرک بیشتری به برنامه‌هایشان داده‌اند. این یک منبع مالی قابل تجهیز برای ایران است تا هزینه پروژه‌ها را تامین کند و روابط اقتصادی با چین را تقویت کند؛ در حالی که در روابط با کشورهای دیگر این منبع وجود ندارد. در مورد روسیه نیز می‌بینیم که روحانی تاکید ویژه‌ای دارد و به نوعی این پیغام روشن را می‌دهد که به دلیل برخی مسائل مربوط به منطقه، بنا به ضرورت‌هایی که پیش آمد، همکاری‌ها و هم‌اندیشی‌هایی انجام شده و رابطه با این کشور وارد مرحله جدیدی شده است. نکته دیگر در کارنامه 9ماهه دولت روحانی که او در این گفت‌وگو به آن اشاره می‌کند، این است که ایران به سوی تقویت و ارتقای سطح همکاری‌های خود با کشورهای منطقه رفته است. در همین دوره، رئیس‌‌جمهور آذربایجان به ایران آمد و موافقتنامه‌های تازه‌ای به امضای طرفین رسید. با ترکیه سطح همکاری‌هایمان قابل قبول شده است، با عراق و افغانستان هم روابط خوبی داریم و کارنامه ما قابل قبول است. همچنین تلاش‌هایی برای بهبود روابط با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس انجام شده است: روابط ایران با عمان بهتر شده است، سطح روابط با قطر توسعه پیدا کرده است و با عربستان هم صحبت‌هایی رد و بدل شده است تا مناسبات دوجانبه بهتر شود. ببینید روحانی چطور با افتخار از بالا بردن سطح رابطه با اروپاییان سخن می‌گوید. او اشاره می‌کند که سفرهای هیات‌های سیاسی و اقتصادی اروپایی‌ها به ایران تا حد خوبی توسعه پیدا کرده و می‌توان گفت در تمام دوره هشت‌ساله دولت‌های نهم و دهم، این حد از روابط توسعه‌یافته به ویژه با کشورهای اروپایی و منطقه وجود نداشته است. ممکن است انتظار برخی منتقدان این بوده باشد که دولت در این مدت در توسعه همکاری‌های بین‌المللی، 100 واحد به پیش برود و معتقد باشند که فقط 70 واحد را پیش رفته است؛ اما برای یک قضاوت منصفانه باید پرسید که آیا 30 واحد عدم پیشرفت، ناشی از ضعف مدیریت بوده است یا ساختار دولت؟ بنابر‌این با در نظر گرفتن قابلیت‌ها و ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود، به طور کلی عملکرد دولت در عرصه سیاست خارجی مثبت بوده و نمره قابل قبولی می‌گیرد.