ورق برگشت

افت شاخص بورس و افزایش قیمت طلا و دلار پس از اعلام تمدید مذاکرات ایران و گروه 1+5، از جمله مهم‌ترین وقایع اقتصادی هفته گذشته بود. بازار سهام که قبل از مذاکرات با خوش‌بینی به اعلام توافق نهایی در مذاکرات هسته‌ای و خصوصاً در صنایع هدف تحریم، حرکت صعودی خود را با حجم بالا شروع کرده بود، ناگاه پس از خبر تمدید مذاکرات راه‌رفته را بازگشت. لذا پس از اعلام خبر تمدید مذاکرات هسته‌ای، سهامداران به‌صورت هیجانی در صف‌های فروش نشستند و عکس‌العمل‌های روانی و هیجانی به علاوه برخی عوامل بنیادی مسیر بازار را تغییر دادند؛ در شرایطی که شاخص بورس در تاریخ 20 آبان، رقم 76 هزار و 700 را هم لمس کرده بود، هفته گذشته تا زیر 72 هزار واحد افت کرد. این قضیه زمانی شکل جدی‌تری به خود گرفت که مخالفت با کاهش تولید نفت در نشست اوپک به نزول بیشتر قیمت آن دامن زد. روند رو به افزایش قیمت دلار و ابهام در مورد دسترسی کشور به منابع ارزی (به دلیل محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها و قیمت نفت) باعث سرازیر شدن سرمایه‌ها به بازار ارز و افت ارزش سهام شد. قیمت نفتی که کماکان بر مدار منفی می‌چرخد نیز تحقق درآمد بودجه‌ای کشورهای تولیدکننده از جمله ایران را با چالش جدی مواجه می‌کند. کارشناسان معتقدند فضای عدم اطمینان ناشی از کاهش قیمت نفت، افزایش بهای ارزهای خارجی و مبهم ماندن نتیجه مذاکرات اتمی ایران و قدرت‌های جهانی که به معنای تداوم تحریم‌های اقتصادی است، عوامل اصلی افت بازار سهام بوده است. از طرفی منطقی به نظر نمی‌رسد که دولتی که ماه‌ها برای کنترل تورم هزینه کرده است، جلوی افزایش قیمت ارز را نگیرد و تلاش خود را بی‌ثمر بسازد. در این راستا نوسانات بازار ارز و سهام در هفته گذشته توسط وزیر اقتصاد محکوم شد. وزیر امور اقتصادی و دارایی با اشاره به نوسان روزهای اخیر گفت: در شرایط بنیانی بازار ارز و سرمایه ایران، هیچ تغییر خاصی رخ نداده و انتظار ما وضع باثبات در بازار ارز و سرمایه است. مردم بدانند در شرایطی که عوامل واقعی تغییر نکرده است نباید رفتارهای هیجانی داشته باشند. طیب‌نیا اظهار داشت: تغییرات چند روز اخیر عمدتاً ناشی از برخی هیجانات و عوامل روانی است که در بازار رخ می‌دهد و متاثر از برخی خبرهای منتشره در بازار است. در افت اخیر بازار سهام نیز صنایع پیشرو در روزهای قبل از مذاکرات، پس از سوم آذر این بار از آخر، اول شدند. به عنوان مثال در بازه یک هفته قبل از موعد نهایی مذاکرات صنایعی هم چون بانک‌ها و موسسات اعتباری و خودرو و ساخت قطعات به تنهایی بیش از 500 واحد در رشد شاخص موثر بودند. اما همین دو صنعت در یک هفته پس از مذاکرات هزار واحد تاثیر منفی خود را بر شاخص نمایانگر ساختند. عواملی نظیر نرخ تورم، نرخ سود سپرده‌های بانکی، قیمت ارز در بودجه 94، کسری بودجه دولت و راهکار جبران آن، سوای چگونگی ادامه مذاکرات هسته‌ای از جمله عواملی هستند که می‌توانند بر آینده بازار سرمایه اثرگذار باشند که در ادامه این پرونده بررسی خواهد شد. باید دید ریزش بازار سرمایه با توقف افزایش نرخ دلار قطع خواهد شد یا خیر و آیا یک نگرانی از دوش سهامداران برداشته می‌شود؟ از طرفی آیا دماسنج بازار سهام که سال جاری را از 79 هزار واحد شروع کرده بود، قادر هست که بازدهی منفی خود را در پایان سال به اتمام برساند یا خیر.