صنایع جدید سرب و روی را به کویر ببرید
پایان عمر انگوران نزدیک است
چند روز پیش مردم زنجان در اعتراض به آنچه آلودگی کارخانه سرب و روی نامیدند، مقابل استانداری زنجان تجمع کردند و خواستار رسیدگی مسوولان به وضعیت این شرکت شدند.
اکبر نوروزی/ مدیرعامل شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران
چند روز پیش مردم زنجان در اعتراض به آنچه آلودگی کارخانه سرب و روی نامیدند، مقابل استانداری زنجان تجمع کردند و خواستار رسیدگی مسوولان به وضعیت این شرکت شدند. با توجه به اینکه ممکن است اذهان به سمت معدن سرب و روی انگوران برود باید به اطلاع مردم برسانم که بهره‌برداری از انگوران بر اساس ملاحظات زیست‌محیطی صورت می‌گیرد و این معدن سهمی از آلودگی‌ها ندارد. بنابراین باید حساب معدن را از کارخانه‌های سرب و روی جدا و تاکید کنم عملیات سه‌گانه اکتشاف، استخراج و خردایش و فرآوری در انگوران فاقد آلودگی‌های آب و هوایی است و بر اساس مجوزهای صادر‌شده از سوی سازمان محیط زیست به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
این معدن در130کیلومتری جنوب غرب زنجان و در مرز این استان با آذربایجان غربی قرار گرفته است. موقعیت جغرافیایی این معدن به گونه‌ای است که در دل کوهستان قرار گرفته و برای رسیدن به آن باید مسیری صعب‌العبور طی شود. در حالی که عمده کارخانه‌های تولید‌کننده شمش سرب و روی در خارج از محدوده معدنی قرار دارند و نوع آلودگی‌هایی که ایجاد می‌کنند ارتباط چندانی به فرآیند معدن‌کاری ندارد. بنابراین باید گفته شود اعتراضات صورت‌گرفته به هیچ وجه معدن انگوران را نشانه نگرفته و صرفاً به خاطر کارخانه تولید‌کننده سرب و روی در نزدیکی شهر زنجان بوده است. با توجه به مسائلی که در زنجان پیش آمد ممکن است این سوال پرسیده شود که وجود ذخیره بزرگ و پر‌عیاری چون انگوران سبب شده این استان به محلی برای تولید شمش سرب و روی تبدیل شود، حال چرا دولت خود مدیریت این معدن را بر عهده گرفته و با اینکه همواره قول داده انگوران را در اختیار مردم زنجان قرار دهد، به قولش وفادار نبوده است؟
انگوران متعلق به همه مردم است
در پاسخ به این سوال باید گفت از نظر ما این معدن متعلق به همه مردم ایران است و نباید بخشی از مردم یا شرکتی در گوشه‌ای از کشور مدعی شود که مالک معدن هستند. قرار نیست چون در شرکتی برخی از مردم محلی سهامدار آن شده‌اند، سند یک ثروت ملی به نام آن صنعت زده شود. بالاخره حتی اگر آن شرکت تعداد زیادی هم عضو داشته باشد، همه مردم ایران نیستند. انگوران متعلق به همه مردم ایران است و دولت خود را موظف می‌داند این ثروت ملی را عادلانه میان صاحبان صنایع توزیع و عایدات آن را به خزانه کشور واریز کند. شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران که اکنون بهره‌بردار معدن است، شرکتی صد درصد دولتی است و فی‌الواقع برای حفظ و حراست و صیانت از منابع ملی که متعلق به همه مردم است، قانونگذار حق بهره‌برداری از این منابع را بر عهده یک شرکت دولتی گذاشته است. با توجه به اینکه معادن به عنوان انفال مطرح شده و حق همه مردم است نمی‌توان گفت باید انگوران را در اختیار بخشی از مردم قرار داد.
چرا انگوران هرگز واگذار نشد
حتماً مردم می‌دانند که تاکنون اقدامات متفرقه‌ای برای واگذاری انگوران صورت گرفته که یا از ناحیه دولت بوده یا جاهایی دیگر برای واگذاری این معدن تلاش خود را کرده‌اند که نهایتاً ارگان‌های نظارتی به دلیل اینکه تشریفات قانونی برای آن واگذاری انجام نمی‌شده اعتراض کرده و فرآیند واگذاری را متوقف کرده‌اند. کما اینکه چند بار از طرف دولت قرار شد انگوران واگذار شود ولی علی‌القاعده یا دیوان عدالت اداری یا دیوان محاسبات و یا حتی سازمان بازرسی به نحوه واگذاری این معدن که تشریفات قانونی و اصولی آن انجام نشده است، اعتراض کرده‌اند و جلوی این واگذاری را گرفته‌اند و گفته‌اند اگر قرار است واگذار شود باید طبق تشریفات قانونی واگذاری صورت گیرد. بنابراین اصولاً از سال گذشته دیگر واگذاری معدن انگوران منتفی شد. از طرفی به دلیل اینکه مدتی بهره‌برداری این معدن دست بخش خصوصی بود متاسفانه بهره‌برداری بی‌رویه و غیر‌اصولی موجب شد که معدن ریزش کند و مشکلات عدیده و خسارات زیادی برای دولت به وجود آورد.
موجودی؛ فقط 10 میلیون تن
انگوران از نظر ما یک ذخیره منحصر به فرد از نظر عیار است ولی متاسفانه با توجه به بهره‌برداری‌هایی که شده، این ذخیره رو به اتمام است و بر اساس پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته نهایتاً از آن معدن 10سال دیگر بیشتر نمی‌توان بهره‌برداری کرد. ذخیره فعلی روی انگوران بر اساس محاسبات صورت‌گرفته 10 میلیون تن است که با توجه به استخراج سالانه حدود 800 تا یک میلیون تن پیش‌بینی می‌شود عمر این معدن حدود 10 تا 12سال دیگر باشد.
گزارش‌هایی هم که در رابطه با اکتشافات جدید منتشر شده نشان می‌دهد ذخیره سرب و روی در آن منطقه به شکل توده‌ای است و بعید به نظر می‌رسد ذخیره دیگری از این ماده معدنی در آن ناحیه وجود داشته باشد.
کشف ذخیره‌ای بزرگ در دل کویر
حال سوال اینجاست که سرنوشت صنایع سرب و روی در 10 سال آینده چه خواهد شد و آنها از کجا باید ماده اولیه مورد نیازشان را تامین کنند. در این رابطه باید گفت یک ذخیره خیلی بزرگ سرب و روی در منطقه مهدی‌آباد یزد کشف شده که می‌تواند به نگرانی‌ها در خصوص اتمام ذخایر سرب و روی کشور پایان دهد. مالکیت این معدن به نام سازمان توسعه و نوسازی معادن ایران است و قرار است دولت سرمایه‌گذاری‌هایی انجام دهد تا این معدن به مرحله بهره‌برداری برسد. معدن مهدی‌آباد از نظر ذخیره‌ای بزرگ است منتها از نظر عیار در سطح خیلی پایین‌تری از انگوران قرار دارد. بنابراین باید در حین بهره‌برداری، خاک معدن را پرعیارسازی هم کنند که در این راستا باید اقداماتی صورت گیرد تا کارخانه پرعیارسازی احداث شود تا به محض اینکه ذخیره انگوران رو به افول رفت و تمام شد، بتوانیم معدن مناسب و مطمئنی را جایگزین انگوران کنیم. خوشبختانه معدن سرب و روی مهدی‌آباد حدود 200 میلیون تن ذخیره دارد و می‌تواند جایگزین خوبی برای انگوران و پشتوانه محکمی برای توسعه صنعت سرب و روی ایران شود. البته با توجه به پیشرفت‌های
صورت‌گرفته در عرصه طراحی معادن و ماشین‌آلات معدنی می‌توان امیدوار بود ظرفیت استخراج در مهدی‌آباد سالانه حدود چهار میلیون تن باشد و این معدن 50 سال عمر کند. با توجه به این ذخیره در استان یزد بخش خصوصی بهتر است کم‌کم بار و بندیل خود را از استان زنجان ببندد و راهی کویر ایران شود و یا اگر قرار است سرمایه‌گذاری جدیدی در این صنعت صورت دهد این سرمایه‌گذاری را به جایی ببرد که معدن بزرگی بتواند آن را پشتیبانی کند. چرا که انگوران نهایتاً تا 12 سال دیگر بتواند خوراک صنایع سرب و روی کشور را تامین کند، بنابراین صنایع جدید بهتر است در نزدیکی مهدی‌آباد ایجاد شوند.
واگذاری انگوران در 10 سال آینده
حال ممکن است این پرسش به وجود بیاید که با توجه به پایان عمر معدن آیا دولت هنوز اصرار دارد انگوران را در اختیار خود داشته باشد یا اینکه آن را واگذار کند. در پاسخ به این پرسش باید گفت چون این جزو اموال شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران است و با توجه به اینکه این شرکت دولتی در لیست واگذاری سازمان خصوصی‌سازی قرار گرفته احتمالاً واگذار خواهد شد که البته واگذاری شرکت تهیه و تولید از طریق بورس است و در واقع به صورت سهامی عام این شرکت تدریجاً واگذار خواهد شد. مدل واگذاری تهیه و تولید به این صورت است که سهام این شرکت با تمام دارایی‌هایش عرضه خواهد شد، بنابراین چون معدن انگوران هم در لیست دارایی‌های تهیه تولید قرار دارد، می‌تواند به طور غیر‌مستقیم واگذار شود و این‌گونه نیست که به طور مجزا برنامه‌ای برای عرضه آن در بورس در نظر گرفته شده باشد.
دیدگاه تان را بنویسید