آیا توقف عمره برای تغییر رفتار عربستان کافی است؟
حج در تعلیق
رکوردداری ایران در اعزام زائران به حج عمره تنها یک‌سال دوام آورد و حاشیه‌های ایجادشده برای دو حاجی نوجوان ایرانی در فرودگاه جده، فصل عمره ۱۳۹۴-۱۳۹۳ را برای ایرانیان نیمه‌تمام گذاشت.
رکوردداری ایران در اعزام زائران به حج عمره تنها یک‌سال دوام آورد و حاشیه‌های ایجادشده برای دو حاجی نوجوان ایرانی در فرودگاه جده، فصل عمره 1394-1393 را برای ایرانیان نیمه‌تمام گذاشت. ایران در فصل 1393-1392 حدود 850 هزار زائر را به سفر عمره مفرده فرستاده بود و از این حیث بالاتر از حجاج کشورهای مصر، اندونزی و ترکیه در صدر کشورهای اسلامی اعزام‌کننده زائران به این سفر معنوی قرار داشت. اما امسال، بعد از اعزام حدود 370 هزار زائر، سفر حجاج «تا زمان محاکمه و مجازات دو مامور خاطی فرودگاه جده» به حالت تعلیق درآمد. مامورانی که اوایل فروردین‌ماه امسال در جریان بازگشت یک خانواده ایرانی از سفر عمره مفرده در فرودگاه جده، دو پسر نوجوان عضو این خانواده را به بهانه بازرسی بدنی، مورد آزار و اذیت قرار داده بودند.
در پی این اتفاق، وزارت امور خارجه با احضار کاردار سفارت عربستان، «مراتب اعتراض شدید جمهوری اسلامی ایران را نسبت به این عمل شنیع و غیرانسانی به او ابلاغ کرد». اما وقتی مسوولان وزارت حج عربستان واکنش قاطعی به این ماجرا نشان ندادند، موجی از نارضایتی در میان افکار عمومی، مراجع مذهبی و مسوولان ایرانی ایجاد شد. از جمله آیت‌الله مکارم‌شیرازی به‌شدت از دولت سعودی انتقاد کرد و گفت: «ما نمی‌خواهیم مساله تحریم عمره را پیش بکشیم، اما آیا لازم است که زیر بار هر خفتی برویم تا به یک امر مستحب عمل کنیم؟» همزمان 70 نفر از نمایندگان مجلس با تدوین یک طرح فوریتی، زمزمه تحریم عمره را مطرح کردند. در همان روز (چهارشنبه 19 فروردین) گزارش شد که یک مقام عالی‌رتبه سعودی در دیدار سفیر ایران در ریاض اعلام کرده: «عاملان تعرض به دو نوجوان عمره‌گزار ایرانی بازداشت شده‌اند و به اشد مجازات خواهند رسید» اما این وعده کلامی مقام عربستانی کافی نبود؛ چرا که با بالا گرفتن واکنش‌های عمومی به این حادثه، رئیس‌جمهور به وزیر ارشاد دستور داد «پیگیری‌های خود را با مقامات سعودی به طور جدی ادامه داده و نسبت به مجازات مجرمان و تامین امنیت زائران اطمینان
حاصل کرده و گزارش دقیق و جامعی جهت تصمیم‌گیری ارائه کند». حسن روحانی در نامه خود خطاب به علی جنتی تاکید کرد: «در صورتی که امنیت و کرامت زائران تامین نشود، استحباب این امر در مقابل گناه بزرگ توهین به زائران و صدمه به عزت ملی رنگ می‌بازد و در شرایطی ممکن است به حرام تبدیل شود.» واکنش‌ها در سطح عمومی نیز ادامه داشت و روز شنبه گذشته، تجمعی مردمی در مقابل سفارت عربستان در تهران برگزار شد که طی آن، صدها نفر با شعارهایی همچون «عزا عزاست امروز، ایرانی با غیرت صاحب عزاست امروز» و «آقای سفیر حریم امن من کجاست؟» تعطیلی این سفارت را خواستار شدند. در نهایت، دوشنبه گذشته وزیر ارشاد از تعلیق اعزام زائران ایرانی به سفر عمره خبر داد: «پس از مطالعات و بررسی‌های انجام شده از امروز (دوشنبه 24 فروردین) به سازمان حج دستور داده شد تا زمانی که این افراد مجرم مجازات نشده‌اند، عمره متوقف شود.» بدین‌ترتیب اگرچه ایران رسما سفر عمره مفرده را تحریم نکرد، اما تا اطلاع ثانوی، اعزام اتباع خود به عربستان را متوقف کرد. حالا توپ در زمین دولت ریاض است و مقامات سعودی باید تصمیم بگیرند چگونه می‌خواهند اعتماد حجاج ایرانی و -در سطحی بالاتر- همه
زائران حرمین شریفین را جلب کنند. اما شاید بتوان این سوال را مطرح کرد که آیا تحریم سفر عمره، بهترین واکنشی است که می‌توان به این واقعه نشان داد، یا خیر؟ دست‌کم از حیث اقتصادی می‌توان این موضوع را مورد بررسی قرار داد که آیا محروم کردن عربستان از منافع اقتصادی سفر عمره‌گزاران ایرانی، برای تغییر رفتار مقامات سعودی در قبال حجاج کافی است؟
دیدگاه تان را بنویسید